Đây là loại rau dại mà trước đây chủ yếu bị nhổ bỏ cho lợn nhưng bây giờ trở thành món rau trường thọ nhiều người yêu thích

Rau sam dại mọc đầy bãi hoang, lối đi, ven đường… Chúng trước đây bị nhổ bỏ cho lợn hoặc cho cá. Dân gian dùng sau ram để vò lấy nước trị bệnh cho cá. Bây giờ chúng được bán ở chợ cùng rau dền cơm mọc hoang và trở thành món rau dại dân dã nhiều người thích. Người Nhật còn coi loại rau này là rau trường sinh. Rau sam được xem là loại rau quý bồi bổ cơ thể. Rau sam có thể dùng nấu canh, trộn salad. Rau sam có vị chua tính hàn tác dụng thanh nhiệt giải độc. Loại rau này không chỉ làm thực phẩm mà còn là một loại dược liệu rất tốt. Trong nhiều tài liệu y học, rau sam có thể nấu cháo để trị kiệt lỵ và duy sinh dưỡng.

Rau sam giàu các chất dinh dưỡng tốt cho cơ thể vitamin A, vitamin C và vitamin E cũng như các khoáng chất quan trọng như canxi, sắt, kẽm, kali và magie. Nó cũng giàu chất xơ thực vật, giúp thúc đẩy nhu động ruột, cải thiện tiêu hóa và giải độc. Đặc biệt vì rau sam giàu chất chống oxy hóa nên giúp trung hòa gốc tự do, làm chậm lão hóa, tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể và giúp làm đẹp da.

Lại rau này cũng rất giàu chất chống oxy hóa, có thể chống lại tác hại của các gốc tự do đối với cơ thể con người, trì hoãn lão hóa, tăng cường khả năng miễn dịch và cải thiện sức khỏe của làn da.

Nó cũng chứa dihydroxyethylamine, axit malic, glucose, canxi, phốt pho, sắt, vitamin E, carotene, vitamin B và các chất dinh dưỡng khác.

Rau sam là kháng sinh tự nhiên: Rau sam chứa nhiều thành phần có thể tiêu diệt vi khuẩn, ức chế sự phát triển của vi khuẩn và virus, đồng thời tăng cường khả năng miễn dịch, chẳng hạn như solanine, nitrat… Do đó rau sam giúp làm giảm tình trạng nhiễm trùng, giảm viêm, giảm đau hiệu quả. Một số nghiên cứu cho thấy rau sam có tác dụng ức chế nhiều loại vi khuẩn như Staphylococcus aureus và Escherichia coli, có thể làm giảm mức độ nhiễm trùng và ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng. Cũng chính vì công dụng này nên nông dân thường dùng rau sam làm thuốc trừ bệnh cho nấm trên cá.

Rau sam giúp giải quyết 5 vấn đề sức khỏe mà nhiều người mắc

Huyết áp cao

Ngày nay huyết áp cao là vấn nạn đặc biệt với người trung niên và cao tuổi. Huyết áp cao vô cùng nguy hiểm vì chúng có thể gây nên đột quỵ nhồi máu cơ tim. Rau sam có tác dụng hỗ trợ hạ huyết áp. Trong rau sam rất giàu kali, có tác dụng giãn mạch, hạ huyết áp, thúc đẩy quá trình bài tiết ion natri từ đó hạ huyết áp hiệu quả. Ngoài ra, rau sam còn chứa một số flavonoid có tác dụng chống oxy hóa tốt, có thể chống lại tác hại của gốc tự do một cách hiệu quả và bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Tuy nhiên cần phân biệt rau sam dại với hoa sam cảnh. Hoa sam cảnh lá to hơn và hoa to, trong khi rau sam dại để ăn lá nhỏ thân nhỏ và hoa nhỏ li ti.

Giải độc cơ thể

Rau sam tính hàn có tác dụng tốt trong thanh nhiệt giải độc, làm mát máu cầm máu và trị kiết lỵ. Uống nươc ép rau sam hoặc ăn rau sam luộc giúp thanh nhiệt làm mát cơ thể, giải độc đơn giản. Khi thời tiết nóng bức ăn rau sam giúp giải nhiệt cơ thể tốt.  Đồng thời, rau sam còn có tác dụng chữa sốt, trị kiết lỵ, đồng thời cũng có tác dụng nhất định trong việc làm giảm khó chịu ở đường tiêu hóa, viêm dạ dày và các triệu chứng khác.

Cải thiện chứng mất ngủ

Rau sam rất giàu axit amin và vitamin, có thể làm dịu thần kinh, cải thiện giấc ngủ. Do đó dùng rau sam có thể hỗ trợ an thần giúp ngủ ngon hơn, chống lại tình trạng mất ngủ. Rau sam còn giàu vi khoáng như kali, canxi, magie, những khoáng chất này giúp điều hòa quá trình trao đổi chất và dẫn truyền thần kinh của cơ thể, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ. Loại rau này còn có tác dụng chống viêm rõ rệt, có thể làm giảm phản ứng viêm của cơ thể, giúp cải thiện giấc ngủ.

Đặc biệt rau sam cũng giàu flavonoid có khả năng chống oxy hóa tốt nên giúp trung hòa gốc tự do tăng miễn dịch cơ thể từ đó cải thiện giấc ngủ.

Giảm béo

Rau sam rất giàu chất dinh dưỡng như vitamin C, vitamin B1, B2, carotene… Ngoài ra, loại rau này còn chứa một số flavonoid và sterol và rất giàu chất xơ lại ít calo nên giúp hỗ trợ giảm cân. Rau sam giúp thúc đẩy tiêu hóa, đào thải độc tố tiêu hóa nên giúp bạn giảm mỡ giảm béo. Hơn nữa, rau sam còn chứa một số flavonoid và sterol có tác dụng hạ lipid máu và cholesterol, giúp cơ thể tiêu hao chất béo tốt hơn.

Trị dị ứng, mẩn đỏ

Rau sam kháng khuẩn và làm mát nên giúp trị mẩn ngứa ngoài da, trị nóng trong người. Do đó bạn có thể dùng nước rau sam thoa ngoài da và uống để trị mụn nhọt. Rau sam tính lạnh nên ăn uống đều tốt cho cơ thể nóng. Vì vậy, đối với một số vấn đề về da như mẩn đỏ, ngứa, táo bón, nổi mụn, bạn có thể bôi nước ép rau sam lên mặt có thể giúp da dịu lại, giảm bớt mẩn ngứa, nổi mụn.

Một số cách dùng rau sam

Rau sam luộc: Luộc rau sam là cách ăn quen thuộc và đơn giản nhất để làm mát cơ thể và thanh đạm nhất

Nấu canh cua rau sam: Rau sam nấu canh cua thay cho mồng tơi rau đay đều rất ngon miệng, canh thanh mát và lành tính

Rau sam trộn salad: Thân và lá rau sam rất mọng nước, có vị chua nhẹ nên khi trộn vào món salad ăn rất ngon, vừa tạo vị chua thanh, vừa tạo cảm giác nhai giòn giòn.

Rau sam uống sống: Bạn có thể ép nước rau sam để uống tương tự các loại nước ép khác.

Chỉ cần nước chân ra vườn, bạn có thể dễ dàng bắt gặp những loại rau dại này. Thế nhưng, ở nước ngoài chúng được “săn lùng”, ví như nhân sâm, tổ yến.

Rau sam

Thời gian gần đây, nhiều người bất ngờ vì biết giá bán của một khay quả tầm bóp tại Nhật Bản – loại quả hoang dại ở Việt Nam là 700.000 đồng/kg, thì chắc chắn khi biết rằng loại rau dại nữa mà người Việt đang “lãng quên” được người dân ở rất nhiều nước săn lùng. Loại rau dại mọc như cỏ đó chính là cây sam. Đây là loại rau dân dã đồng quê được mệnh danh là “nông dân” vì rất dễ sống, mọc đầy ở trong vườn, ven đường, bờ ruộng và cả những nơi khô cằn nhất.

Cây sam bề ngoài mọng nước, thân bò sát mặt đất với màu hơi hồng đỏ, trơn nhẵn với các lá mọc đối thành cụm tại các đốt hay đầu ngọn, hoa sam màu vàng hoặc đỏ rất đẹp.

Rau sam có vị đặc trưng, thanh và hơi chua. Dù được gọi là rau, nhưng ở Việt Nam, người ta thường chỉ coi cây sam như là cây dại và chỉ dùng như một loại rau ăn lá rất hạn chế, thậm chí ở nhiều nơi còn dùng làm thức ăn cho bò.

Ở nhiều nước châu Âu, rau sam rất được yêu thích. Họ dùng trong các món ăn khá phổ biến, người Hà Lan dùng rau sam làm dưa chua, người Pháp cũng rất thích rau sam và chế biến thành nhiều món ăn ngon, hoặc ở Mỹ có món rau sam trộn dầu giấm…

Đặc biệt, trong Y học cổ truyền Trung Quốc xem cây rau này là “vị thuốc trường thọ” và được sử dụng để chữa nhiều bệnh.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ và Úc, trong rau sam có chứa nhiều axít béo omega-3 hơn các loại rau ăn lá khác. Nó là một trong số rất ít các loài cây có chứa EPA omega-3 chuỗi dài, có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa bệnh tim mạch và tăng cường sức miễn dịch của cơ thể. Đây cũng là loại rau chứa nhiều loại vitamin (chủ yếu là vitamin A, C và một số vitamin B cùng các carotenoit), cũng như các chất khoáng dinh dưỡng như magiê, canxi, kali và sắt…

Tầm bóp

Cây tầm bóp tên khoa học là Physalis angulata. Chúng có các tên gọi thân thuộc khác ở Việt Nam như: cây bôm bốp, thù lù cạnh, bùm bụp hay lồng đèn. Cây tầm bóp là cây thân thảo, thuộc họ Cà, nguồn gốc từ các nước châu Mỹ nhiệt đới và sống như cỏ dại.

Cây tầm bóp sống tập trung ở vùng khí hậu nhiệt đới, chúng thường mọc dại dọc theo hai bên đường đi, bờ ruộng, trong vườn, trên bãi cỏ hay các khu đất hoang. Ngoài ra, cây tầm bóp còn được tìm thấy ven các khu rừng có độ cao dưới 1.500m tính từ mặt nước biển.

Ở Việt Nam, tầm bóp phát triển phổ biến ở khắp mọi nơi. Nhờ vào những lợi ích giá trị của nó, nhiều vùng đã trồng cây tầm bóp như một loại rau ăn hàng ngày, hoặc làm thuốc chữa nhiều bệnh.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, nếu bổ sung lượng thực phẩm giàu vitamin C như rau tầm bóp sẽ có lợi trong điều trị nhiều bệnh ung thư, trong đó có ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư ruột kết và ung thư miệng.

Rau dền

Rau dền là loại rau phổ biến, dễ trồng, dễ ăn vào mùa hè. Nó được mệnh danh là “rau trường thọ” vì chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho cơ thể.

Rau dền là thực phẩm phù hợp với nhiều lứa tuổi, từ trẻ con, người trung niên và người già. Rau giàu canxi, sắt và vitamin K, có thể thúc đẩy quá trình đông máu và tạo máu, giúp duy trì hoạt động bình thường của cơ tim, ngăn ngừa co thắt cơ. Đối với những người trung niên và cao tuổi, bệnh nhân bị thiếu máu, đây là một lựa chọn tuyệt vời để bổ sung vào chế độ dinh dưỡng.

Ngoài ra, rau dền được ví như một viên canxi tự nhiên dành cho trẻ em. Lá rau dền rất giàu canxi, protein, lượng canxi trong loại rau này cao hơn cả canxi trong tôm, được cơ thể dễ dàng hấp thụ. Canxi có trong rau giúp xương và răng chắc khỏe, chống loãng xương. Vì vậy trẻ em và người già ăn loại rau này rất tốt.

Rau cải xoong

Cải xoong có tác dụng như chất kích thích nhẹ, nguồn hóa chất thực vật, tác dụng chống oxy hóa, lợi tiểu, long đờm và trợ giúp tiêu hóa.

Y học cổ truyền ở một số nước dùng cải xoong để hỗ trợ cho bệnh nhân lao, thấp khớp, đau lưng, thiếu máu, đái tháo đường, tim mạch, giảm thị lực, sỏi mật.

Một nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Ulster (Anh) kết luận rằng trong cải xoong chứa một hợp chất gọi là phenylethyl isothio cyanate (PEITC), chất này có khả năng ngăn chặn lại những quá trình gây tổn hại DNA trong bạch cầu, sự tổn hại DNA trong bạch cầu sẽ làm ngòi nổ cho các tiến trình ung thư. Nhờ đó, xà lách xoong có khả năng kháng ung thư.

Thứ rau này thường không được trồng mà mọc dại ở chậu cây cảnh, khe tường nhưng nay lại trở thành đặc sản rau sạch và bổ.

Loại rau dại được gọi là sâm

Rau sâm đất là cây mọc dại như cỏ dại. Chúng thường có ở miền núi, mọc ở khe tường, ở chậu cây cảnh. Loại cây này không cần chăm sóc mà tự lên rất xanh tốt. Sau mỗi lần mưa cây càng xanh tốt. Rau sâm đất có lá hình trái xoan, cuống rất ngắn, phiến lá dày, 2 mặt lá bóng, phần mép lá hơi lượn sóng. Khi hoa nở thì hoa nhỏ liti có màu tím hồng, ra hoa theo từng chùm với chiều dài chùm hoa khoảng 30 cm.

Sâm đất là cây ưa ẩm nhưng sống được ở nhiều môi trường khắc nghiệt. Sâm đất lá dày tương tự như lá mồng tơi, khá giòn nhưng ít nhớt hơn. Rau sâm đất có thể hái quanh năm, nhưng nhiều nhất là vào mùa mưa phát triển tốt.

Rau sâm đất ăn tươi như các loại rau thông thường hoặc phơi khô dùng dân như vị thuốc bổ. Rau sâm đất có củ hình dạng như củ nhân sâm nhưng nhỏ như đầu đũa.

Rau sâm đất phát triển mạnh, lại là rau dại và không bị sâu bệnh nên không sợ bị phun thuốc.

Rau sâm đất mọc dại ở khe tường

Công dụng của sâm đất

Rau sâm đất có một số tác dụng:

+ Giúp cơ thể giảm bớt mệt mỏi.

+ Cải thiện tình trạng ho, hen suyễn.

+ Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.

+ Nhuận tràng, rất tốt cho hệ tiêu hóa, đặc biệt là cải thiện hiệu quả tình trạng táo bón hay bệnh trĩ.

+ Giúp loại bỏ độc tố, làm mát gan.

+ Điều trị tình trạng cao huyết áp.

+ Tốt cho hoạt động của thận và tim mạch.

+ Hỗ trợ điều trị bệnh về xương khớp rất hiệu quả.

+ Có tác dụng chống viêm, giảm sưng.

Sâm đất thành rau đặc sản sạch, nhiều công dụng

Chính vì thế sâm đất được xem như loại rau bổ dưỡng dành cho những người suy nhược, người bị huyết áp cao, người hay ra mồ hôi. Sâm đất cũng được dùng để thanh nhiệt. Thế nên mùa hè sâm đất được xem là rau đặc sản ở một số thành phố mà không phải chợ nào cũng bán và không phải người nào cũng biết ăn. Rau sâm đất vừa sạch vừa nhiều công dụng nên nhiều người yêu thích săn lùng. Giá rau sâm đất ngoài chợ có khi lên tới 90.000 đồng/cân.

Rau sâm đất có thể tự trồng trong chậu và chúng rất hiệu quả vì dễ trồng dễ phát triển lại không tốn đất tốn dinh dưỡng. Bạn có thể trồng rau sâm đất trong chậu như cây cảnh.

Trên trang điện tử nhiều người bán cây giống sâm đất

Rau sâm đất có thể dùng để luộc, nấu canh hoặc phơi khô làm trà, ăn tương tự các loại rau đay, mồng tơi…

Tuy nhiên sâm đất có tính hàn nên những người đang mang bầu, người thường xuyên bị đầy bụng, người đang điều trị bệnh gout, các trường hợp bị tiêu chảy,… nên hạn chế ăn, tránh lạnh bụng.

Trên sàn điện tử nhiều người ngày nay rao bán giống cây sâm đất và rau sâm đất để trồng tại nhà.

Việc thu hoạch loại rau dại này gặp không ít khó khăn vì nếu hái không cẩn thận có thể dễ dàng bị gai đâm chảy máu.

Sau cơn mưa, rau dại ở một số vùng nông thôn Trung Quốc bắt đầu đâm chồi nảy lộc. Trong số nhiều loại rau dại, có một loại là chồi non của cây gai góc được coi là “lộc trời”. Nếu hái không cẩn thận có thể dễ dàng bị gai đâm chảy máu.

Loài rau dại này phân bố chủ yếu ở khu vực Quảng Đông, Vân Nam, Quý Châu, Hồ Bắc, Hà Nam, Hắc Long Giang, Cát Lâm, Cam Túc… Người dân ở đây gọi chúng là chồi gai và hái phần mầm xanh để chế biến thành món ăn hấp dẫn. Chồi gai không mọc quanh năm, vào mùa xuân thì mới thấy chúng xuất hiện.

Do môi trường sinh trưởng của chúng rất khắc nghiệt, thường mọc ở trên sườn núi cao 250-1.000m so với mực nước biển, nơi đất đai cằn cỗi, chỉ khi thời tiết ấm áp và ẩm ướt, loài cây này mới nảy chồi ra những mầm xanh.

Chồi gai thường mọc trên những cây gai cao từ 1,5-3,5m, lá hình bầu dục, có răng cưa, hoa màu vàng nhạt, đường kính không lớn lắm. Trong điều kiện thời tiết thích hợp, cây gai sẽ ra nụ vào tháng 6-8 và nở hoa vào tháng 9-10.

Chồi gai có vị ngọt bùi, giòn sần sật và mang hương thơm đặc trưng của núi rừng. Loại rau này được ví như “vua rau rừng” bởi giá trị dinh dưỡng cao, giúp thanh nhiệt, giải độc, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ tiêu hóa. Về cách chế biến, chồi gai có thể ăn sống, làm món xào, nấu canh hoặc muối chua.

Trên thị trường quốc tế, chồi gai được ưa chuộng tại các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc với giá thành cao ngất ngưởng.

Vào mùa chồi gai sinh trưởng, anh Kiều Băng Băng – một nông dân ở Hà Nam, Trung Quốc thường lên núi để tìm “vua rau rừng”. Mỗi cây gai chỉ cho ra duy nhất một mầm, khiến loại rau này trở nên quý hiếm. Khi thu hoạch, anh phải đeo găng tay để tránh bị gai đâm. Mặc dù việc hái chồi gai tiềm ẩn nguy cơ bị thương, nhưng hương vị độc đáo của nó khiến nhu cầu về loại rau rừng này vẫn không ngừng tăng nhiệt trên thị trường.

Anh Băng cho biết anh chỉ lấy phần chồi non ở đỉnh và để lại 1-3 nhánh bên dưới hoặc nhánh phụ của chồi ngọn để cây tiếp tục phát triển. Nhờ vậy, mỗi cây có thể thu hoạch được 2-3 lần. Tuy nhiên, mùa thu hoạch mầm gai khá ngắn, chỉ khoảng 3 đợt. Sau khi thu hoạch, cây sẽ già đi và mọc ra cành lá, trở nên bình thường như những cây gai khác.

Với sự gia tăng về nhu cầu thưởng thức loại chồi gai này, người ta bắt đầu canh tác nhân tạo. Điều này dẫn tới giá của chúng bắt đầu ổn định và không còn đắt đỏ như trước nữa. Tuy nhiên, so với những loại rau dại khác, chồi gai vẫn có giá thành cao hơn. Trong những năm gần đây, giá mỗi ký chồi gai dao động từ 5.000-10.000 tệ (16 triệu đến 33 triệu đồng/kg).

Mặc dù người ta có thể trồng ra chúng nhưng vào mùa xuân, người dân ở các vùng nông thôn lại háo hức lên núi để thu hoạch. Là một loại rau dại tự nhiên, chồi gai có vị tươi mát, hàm lượng dinh dưỡng cao.

Từ một loại rau bình dị trong bữa cơm của người dân nghèo, giờ đây rau đậu rừng đã “lên đời” trở thành đặc sản được cả du khách và người dân thành phố ưa chuộng.

Với ưu điểm sạch và hương vị độc đáo, trong vài năm trở lại đây, các loại rau mọc hoang dã từ núi rừng vùng quê Việt Nam đã trở thành mục tiêu săn lùng của nhiều người để thưởng thức.

Khi đến miền Tây xứ Nghệ, du khách sẽ có dịp thưởng thức một loại rau dại với tên gọi đầy lạ lẫm: rau đậu rừng.

Anh Hòa, cư dân huyện biên giới Kỳ Sơn, Nghệ An, chia sẻ rằng rau đậu rừng thường mọc tự nhiên ở các khe suối. Loại rau này có sẵn quanh năm, nhưng vào mùa đông, rau phát triển xanh tốt và ngon nhất. Đặc điểm nổi bật của rau đậu rừng là lá có màu xanh đậm, mọc thành từng cặp song song nhau, trông giống như đôi cánh bướm.

Khi đến miền Tây xứ Nghệ, du khách sẽ có dịp thưởng thức một loại rau dại với tên gọi đầy lạ lẫm: rau đậu rừng

“Người dân quê tôi thường gọi loại rau này là rau bướm vì lá của nó mọc giống như đôi cánh bướm. Rau đậu rừng có mùi thơm độc đáo, giòn ngon, và có thể chế biến thành nhiều món như: xào tỏi, xào cùng tôm thịt, nấu canh, nhúng lẩu… Nhiều người khi lần đầu thử rau dại này đã bị cuốn hút bởi hương vị đặc biệt của nó. Các nhà hàng và quán ăn ở miền Tây xứ Nghệ cũng đã thêm rau đậu rừng vào thực đơn của mình,” anh Hòa chia sẻ.

Trước kia, rau đậu rừng từng được coi là loại rau “nhà nghèo”. Trong những thời kỳ khó khăn, người dân thường rủ nhau đi hái rau rừng về để nấu ăn. Giờ đây, loại rau này đã trở nên phổ biến hơn, và người dân hái rau mang ra chợ quê bán. Thậm chí, ở các thành phố, rau đậu rừng còn được rao bán với giá khoảng 40.000 đồng/kg.

Ở các thành phố, rau đậu rừng được rao bán với giá khoảng 40.000 đồng/kg

Chị Bùi Hiệp (trú tại TP.Vinh, Nghệ An) chia sẻ rằng từ nhỏ đến giờ, chị chưa từng nghe đến loại rau đậu rừng. Bởi loại rau dại này chỉ xuất hiện ở các huyện miền núi.

“Khi về làm dâu ở Kỳ Sơn, tôi mới ngỡ ngàng khám phá ra loại rau dại hấp dẫn này. Điều bất ngờ hơn nữa là thỉnh thoảng tại chợ ở thành phố cũng có người rao bán loại rau này. Mỗi lần bắt gặp, tôi đều không ngần ngại mua vài bó về để xào cùng thịt bò.”

“Loại rau này có thể chế biến thành nhiều món, nhưng theo tôi, xào cùng thịt bò là ngon nhất. Khi xào, chỉ cần nhanh tay đảo, không cần để rau chín kỹ, vậy là đã có ngay một đĩa rau đặc sản thơm lừng, đậm vị ngọt, lạ miệng, là lựa chọn hoàn hảo để thay đổi khẩu vị so với những loại rau truyền thống đã quá quen thuộc,” chị Hiệp chia sẻ.

Trong một chuyến công tác đến Kỳ Sơn, Nghệ An, anh Ngọc từ Hà Nội đã biết đến loại rau rừng đặc biệt. Anh kể: “Hôm đó, sau khi hoàn thành công việc, tôi đi chợ ở thị trấn Mường Xén. Tại đây, tôi thấy các cô gái người Mông mang những bó rau xanh mướt ra chào mời. Tò mò, tôi ghé lại hỏi và được giới thiệu rằng đây là loại rau đặc sản của vùng đất này, có tên gọi là rau đậu rừng. Thấy thú vị, tôi quyết định mua về nếm thử.”

Anh Ngọc chia sẻ rằng rau đậu rừng được bó thành từng bó nhỏ và bán với giá 5.000 đồng mỗi bó, tương đương khoảng 15.000 đồng cho 1kg tại chợ Mường Xén. Sau khi ăn thử và thấy ngon, anh quyết định mua thêm về làm quà cho gia đình và đồng nghiệp. Ai nấy đều khen ngợi và nhờ anh mua thêm khi có dịp.

Rau khúc có mặt trong rất nhiều món ăn nổi tiếng của người dân Việt Nam. Đây cũng là loại rau mang hàm lượng dinh dưỡng cao. Vậy, rau khúc có những công dụng gì đối với sức khỏe con người?

Rau khúc còn có tên gọi khác là thanh minh thảo, tên khoa học là Gnaphalium Uliginosum. Đây là một loại thực vật thuộc họ Cúc, thân len bao gồm hoa cúc, cỏ phấn hương, cúc tần, cúc vạn thọ và nhiều loài cây khác.

Bánh khúc thơm ngon khiến nhiều người mê mẩn

Lá của rau khúc thường được người dân Việt Nam làm thực phẩm chế biến các món ăn như rau khúc nấu xôi, rau khúc làm bánh… Do đó, không thể phủ nhận loại cây này mang đến rất nhiều lợi ích cho con người.

Theo Đông y, rau khúc có ngọt, tính bình; vào 3 kinh Phế, Tỳ và Vị; có công dụng khu phong tán hàn, hóa đàm, giảm ho, lợi thấp, giải độc; dùng trong trường hợp cảm mạo phong hàn, ho nhiều đờm, khí suyễn, phúc tả, bạch đới, tỳ hư thủy thũng, còn dùng chữa phong thấp đau nhức. Dùng ngoài chữa lở ngứa ngoài da, phong chẩn mẩn tịt, mụn nhọt sưng đau…

Để làm thuốc, thường hái lá hoặc toàn cây, tốt nhất vào lúc trước khi cây ra hoa hoặc tuy đã có hoa nhưng chưa nở. Dùng tươi hoặc phơi khô dùng dần. Rau khúc có nhiều loài biến chủng song đều được sử làm thuốc với cùng tác dụng.

Rau khúc được mọc dại ở ruộng rất nhiều

Rau khúc có thể có tác dụng kích thích tình dục và chống trầm cảm. Cây khúc được sử dụng cả bên trong và bên ngoài trong điều trị viêm thanh quản, viêm đường hô hấp trên và viêm amidan. Đặc biệt ở Nga loại cây này cũng được sử dụng trong điều trị huyết áp cao.

Một số bài thuốc từ cây rau khúc

Rau khúc được biết đến như một loại thảo mộc rất tốt cho sức khỏe con người. Nhiều bộ phận của cây được sử dụng làm nguyên liệu trong nhiều bài thuốc khác nhau.

Rau khúc được dùng làm thuốc chữa bệnh

Dưới đây là một số bài thuốc từ rau khúc:

• Chữa ho có đờm: Rau khúc khô 20g, đường phèn 15-20g; sắc nước uống trong ngày. Hoặc dùng rau khúc tươi, thái nhỏ cho vào một ít đường, hấp vào nồi cơm, gạn lấy nước uống.
• Chữa cảm lạnh, sốt, ho: Rau khúc 20g (hoặc 40g tươi), tía tô 12g, kinh giới 12g, sắc uống trong ngày.
• Hỗ trợ điều trị viêm khí quản mạn tính: Rau khúc khô 60g, sắc lấy nước đặc; chia thành 3 phần, uống trong ngày, uống liền 12 ngày là 1 liệu trình.
• Trị viêm họng, hen suyễn, nhiều đờm: Rau khúc khô 30g, ma hoàng 6g, khoản đông hoa 9g, hạnh nhân 9g, bạch tiền 9g; sắc uống.
• Thang điều trị cao huyết áp: Rau khúc khô 12g, câu đằng 9g, tang ký sinh 9g; sắc uống trong ngày.
• Chữa đầy bụng, tiêu chảy: Rau khúc khô 60g, kê nội kim (màng mề gà) 1 cái; sắc uống trong ngày.
• Chữa cảm nắng, sốt, ho: Rau khúc 30g, thanh cao 15g, bạc hà 9g; sắc nước uống trong ngày.
• Giảm đau nhức do thống phong: Lá và cành non cây rau khúc, rửa sạch, giã nát đắp vào chỗ đau, băng cố định lại.
• Hỗ trợ điều trị gân cốt sưng đau, đòn ngã tổn thương: Toàn cây rau khúc khô 60g; sắc uống trong ngày.
• Chữa vết thương sưng tấy, vết thương không liền miệng: Toàn cây rau khúc khô 30g, sắc nước uống trong ngày.
• Chữa nhọt đầu đinh mới mọc: Lá rau khúc tươi trộn với cơm nguội và vài hạt muối đắp vào nơi tổn thương.

Những loại rau mọc dại ở khắp vùng quê ở Việt Nam, được thế giới săn lùng gọi là “rau trường thọ”.

Rau tầm bóp – loại rau “trường thọ”

Chắc hẳn ở các vùng quê loại rau tầm bóp này quá quen thuộc, bởi chúng mọc hoang dại ở ngay trong vườn nhà, tường rào, hoặc ngay gần đồng ruộng. Ở một số nước lớn người ta ca ngợi rau tầm bóp với công dụng phòng chống ung thư và chữa bệnh tiểu đường rất tốt cho sức khỏe. Còn ở nước ta nhiều người cho rằng đây là loại cỏ dại nên đã loại bỏ nó, không có tác dụng gì.

Y học cổ truyền coi đây là loại cây thuốc nam quý giá, mang lại rất nhiều lợi ích cho người sử dụng.

Rau tầm bóp vị hơi đắng, ăn loại rau này thường xuyên giúp tán sỏi, thanh nhiệt, thông đàm, lợi tiểu. Tại một số nơi ở Việt Nam người ta sử dụng rau tầm bóp để ăn hằng ngày. Tuy nhiên họ vẫn không biết tác dụng thực sự của cây rau tầm bóp.

Theo nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học ở Mỹ, trong rau tầm bóp có chứa chất chống ung thư và khả năng kháng viêm tiêu diệt các siêu vi khuẩn trong cơ thể cực kỳ mạnh mẽ.

Rau càng cua

Thành phần dinh dưỡng của rau càng cua gồm: 92% là nước cùng 8% là các vitamin, khoáng chất như beta caroten (tiền vitamin A), sắt, kali, magie, vitamin C.

Trong Đông y, rau càng cua vị đắng, tính bình, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hoạt huyết, tan máu ứ, kháng viêm, giảm đau, hạ nhiệt.

Ngoài ra, rau càng cua cũng có thể được sử dụng như loại thực phẩm để tăng cường sức khỏe, giảm cân và hỗ trợ tiêu hóa.

Rau khoai lang

Rau khoai lang (rau lang) là loại rau dân dã, quen thuộc trong bữa ăn của nhiều gia đình. Không chỉ là một loại thực phẩm, rau khoai lang còn chứa nhiều dưỡng chất và nguồn vitamin dồi dào.

Theo nghiên cứu, trong 100g rau lang có các chất dinh dưỡng như năng lượng: 22kcal; nước: 91,8g; protein: 2,6g; tinh bột: 2,8g. Ngoài ra, rau khoai lang còn chứa các loại vitamin B, C, E, beta caroten, biotin và các khoáng chất như magie, phospho, canxi, kali, mangan, kẽm, đồng…

Rau dền

Rau dền là loại rau khá phổ biến trong các bữa ăn gia đình. Loại rau này được ví là loại rau “trường thọ”, “bổ hơn thịt, rẻ hơn thuốc”. Đây là loại rau có hàm lượng chất sắt cao nhất trong các loại rau tươi.Rau có vị ngọt, mát đồng thời chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Thành phần sắt trong rau dền chiếm hàm lượng khá cao. Sử dụng rau dền có thể giúp giảm viêm, tốt cho xương, ngăn ngừa các bệnh tim mạch, đái tháo đường…

Hàm lượng sắt lớn trong rau dền giúp gia tăng lượng hemoglobin và tế bào hồng cầu. Chính vì thế đây là thực phẩm rất có lợi cho bệnh nhân thiếu máu. Nếu ăn rau dền thường xuyên còn giúp ổn định đường huyết, cải thiện bệnh tiểu đường tuýp 2. Rau dền phù hợp sử dụng mùa hè giúp giải nhiệt, giải độc cực tốt.

Ngoài ra, rau dền có chứa các chất có lợi như chất chống oxy hóa. Người ta quan tâm đến việc sử dụng rau dền chữa bệnh mỡ máu cao vì một số nghiên cứu trên động vật cho thấy rằng khi chúng ăn rau dền thì có thể làm giảm cholesterol toàn phần và cholesterol LDL , đồng thời tăng cholesterol HDL. Nhưng ăn rau dền dường như không có những lợi ích này ở người.

Cây rau tề

Loại cây này mọc nhiều ở các nước ôn đới. Ở Việt Nam, cây rau tề mọc hoang ở các tỉnh vùng cao như Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn,….

Các bộ phận của loại rau này được dùng để làm thuốc, điều trị các vấn đề về tim mạch, bàng quang, điều trị khi chảy máu,…

Có thể chế biến rau tề bằng cách nấu canh, ép nước uống, xào làm thức ăn hoặc làm nhân bánh.

Ngày xưa, khi cuộc sống còn khó khăn, người ta thường hái loại rau này để ăn qua ngày. Vậy mà giờ đây, nó lại trở thành món ăn được nhiều người giàu có ưa chuộng.

Xung quanh vườn nhà hay bên lề đường, có nhiều loại rau mọc hoang dại mà từ lâu đã được người dân đón nhận như một nguyên liệu truyền thống trong các bữa cơm đơn giản. Đặc biệt, không thể không nhắc đến rau bầu đất.

Rau bầu đất, còn được gọi là kim thất hay dây chua lè, có tên khoa học là Gynura procumbens (Lour) Merr, thuộc họ Cúc. Loại cây này tồn tại khắp nhiều nước châu Á như Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan và Philippines… Tại Việt Nam, rau bầu đất xuất hiện ở cả ba miền: từ vườn nhà, bìa rừng, ven đường cho đến xen kẽ trong các luống hoa màu nơi đồng ruộng.

Với những ai có quê hương ở nông thôn, cái tên rau bầu đất chắc chắn rất quen thuộc. Ngày xưa, khi cuộc sống còn chật vật, rau bầu đất cùng với các loại rau khác được các bà, các mẹ thu hái để chế biến thành món xào hay nấu canh. Đặc điểm nổi bật của cây này là sức sống mạnh mẽ, có khả năng chịu nắng giỏi và phát triển vượt bậc, vì thế thường bị coi như cỏ dại và bị nhổ bỏ.

Với những ai có quê hương ở nông thôn, cái tên rau bầu đất chắc chắn rất quen thuộc

Khi chế biến, rau bầu đất mang đến vị ngọt thanh, dễ ăn và ngon miệng. Đặc biệt, vào mùa hè, một đĩa rau bầu đất luộc có khả năng thanh nhiệt, giải khát rất hiệu quả.

“Tôi nhớ rõ hình ảnh của cây rau bầu với những chiếc lá dày và giòn. Chúng thường xuất hiện giữa các loại hoa màu khác. Tôi thường hái rau này cùng với nhiều loại rau khác để nấu lên những nồi canh thơm ngon. Hương vị của nồi canh rau bầu vẫn in đậm trong tâm trí tôi đến bây giờ. Nhưng hiện tại, để được thưởng thức rau bầu đất từ quê hương, tôi phải tự gieo hạt vì không còn thấy cây mọc dại như trước nữa”, Minh Hương, một cư dân tại TP. Vinh, Nghệ An chia sẻ.

Cô cũng cho biết, rau bầu đất khá hiếm ở các chợ trong thành phố. Thỉnh thoảng, khi vào siêu thị hoặc trên các trang mạng xã hội, cô thấy có người rao bán rau này và lập tức đặt hàng về, để đổi mới cho bữa ăn gia đình. Rau bầu đất thơm ngon, mát mẻ và rất tốt cho sức khỏe, với giá khoảng 70.000 đồng/kg.

Rau bầu đất thơm ngon, mát mẻ và rất tốt cho sức khỏe, với giá khoảng 70.000 đồng/kg

“Bầu đất không được phổ biến như những loại rau khác như rau muống hay rau cải, nên thỉnh thoảng mình mới có dịp kiếm được từ người dân trong xóm để bán trên chợ mạng. Tuy không dễ kiếm, nhưng đảm bảo là được canh tác sạch, hoàn toàn không sử dụng thuốc trừ sâu hay phân bón hóa học. Đặc biệt, giống cây này phát triển rất tốt dưới khí hậu nắng gắt quanh năm ở miền Tây”, một người bán rau trên chợ mạng cho biết.

Hiện tại, một số nhà hàng và quán ăn đã đưa rau bầu đất vào thực đơn phục vụ khách hàng. Từ rau bầu đất, có thể chế biến thành nhiều món ăn giản dị nhưng rất ngon như: nấu canh, nhúng lẩu, xào tỏi, hay xào tôm… Nhiều chị em tại thành phố cũng tận dụng không gian ở chân chung cư hoặc ban công để trồng rau bầu đất nhằm dễ dàng thu hoạch.

Bên cạnh đó, rau bầu đất còn được sử dụng kết hợp với những loại dược liệu khác, giúp điều trị các bệnh như sốt, thiếu máu, kinh nguyệt không đều, đau mắt đỏ, tiểu són, tiểu buốt, tiểu dầm ở trẻ em, sốt phát ban, và lỵ…

Rất nhiều loại rau ở Việt Nam trước đây dùng để chống đói thì bây giờ lại được nhiều nước yêu thích và gọi thành rau trường thọ

Rau tầm bóp 

Tầm bóp vốn là cây mọc dại ven đường bãi hoang,đặc biệt tỉnh miền núi. Chúng có vị ngăm ngăm đắng. Bây giờ nhiều nhà hàng đưa tầm bóp vào thực đơn món ăn rau rừng. Ở một số nước tầm bóp, quả tầm bóp trở thành “vũ khí” chống ung thư và bệnh tiểu đường.Theo tài liệu Đông y, tầm bóp có công dụng tán sỏi thanh nhiệt thông đàm lợi tiểu. Theo nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học ở Mỹ đã cho thấy rau tầm bóp có chứa chất chống ung thư và khả năng kháng viêm tiêu diệt các siêu vi khuẩn trong cơ thể cực kỳ mạnh mẽ. Tầm bóp có vị đắng nhẹ và ăn rất ngon. Tuy nhiên nhiều nơi nhầm tầm bóp với cây lu lu đực, chúng rất giống nhau ở dạng thân, lá nhưng quả thì khác nhau. Cây lu lu đực ăn có vị tương tự tầm bóp nhưng chúng có chất độc nhẹ có thể gây buồn nôn khi ăn nhiều.

Cây xuyến chi

Đây là loại cây mọc dại đầy ven đường, có ở khắp nơi, người nông dân thường nhổ bỏ mà không biết dùng để ăn. Cây này dễ sống dễ trồng nên từng được Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) đã thúc đẩy trồngở châu Phi vì dễ canh tác và có thể sử dụng làm rau ăn để tăng cường chống đói và tăng cường rau cho dân châu Phi.

Xuyến chi cũng là vị thuốc trong Đông y, dùng được cả lá, thân dễ và hoa. Xuyến chi có công dụng thanh nhiệt giải độc, trị côn trùng cắn, sưng viêm. Xuyến chi hỗ trợ tiêu hóa, chứng đau nửa đầu, nóng sốt…

Rau càng cua

Cây càng cua mọc đầy gốc cây trong chậu cảnh. Chúng rất dễ lên, chỉ cần có mưa ẩm là càng cua mọc tốt. Càng cua là cây mọng nước nhiều vitamin khoáng chất, có thể nấu canh ăn sống. Càng cua rất giàu canxi và khoáng chất khác. Rau càng cua giúp kháng viêm, giảm đau và hỗ trợ trị ho, sốt cảm lạnh. Càng cua giàu chất chống oxy hóa nên giúp trung hòa gốc tự do, chống lão hóa, giúp trẻ lâu. Càng cua còn được cho là ngăn chặn sự phát triển của một số tế bào lạ. Càng cua còn là loại rau chứa nhiều patuloside A và axanthone glycoside có khả năng kháng khuẩn, chống lại nhiều loại vi khuẩn gây bệnh, và giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.

Rau sam

Rau sam cũng là rau mọc dại đầy lối đi. Chúng thuộc loại thân mọng nước, vị chua chua, thanh nhiệt rất tốt. Người Nhật xem rau sam là rau trường thọ. Loại cây này không cần chăm bón cũng lên rất nhanh và không sợ sâu bọ. Loại rau dân dã này được dùng để thanh nhiệt giải độc cơ thể. Nhiều người châu Âu thích dùng loại rau sam này để trộn salad hoặc ngâm chua.  heo nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ và Úc, trong rau sam có chứa nhiều axít béo omega-3 hơn các loại rau ăn lá khác, đặc biệt rau sam là rau hiếm có chứa EPA omega-3 chuỗi dài, có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa bệnh tim mạch và tăng cường sức miễn dịch của cơ thể.

Lục bình (bèo tây)

Lục bình mọc đầy ao hồ, kênh rạch, tại khắp các vùng miền ở Việt Nam và là rau cho lợn ăn. Thế nhưng ở Nhật, rau lục bình được bán gần 20.000 đồng cho một nhánh nhỏ. Cư dân miền Tây ở nước ta cũng dùng lục bình làm thức ăn. Lục bình có thể làm gỏi, dùng để lọc nước. Hoa lục bình có tác dụng lợi tiểu chữa sưng tấy, giải độc và viêm đau như viêm tinh hoàn, viêm hạch bạch huyết, viêm khớp ngón tay, sưng nách, tiêm bị áp xe, còn thân và lá giúp tiêu viêm chữa ung nhọt. Chiết xuất của lục bình có tính kháng khuẩn rất tốt.

Xung quanh chúng ta có rất nhiều loại rau quý mà chúng ta chưa biết sử dụng. Các loại rau này an toàn hơn nhiều so với các loại rau khác vì chúng dễ mọc dễ lên nên không bị dính thuốc bảo vệ thực vật. Bạn cũng hoàn toàn có thể trồng chúng trong chậu trong sân vườn nhà.