Đột phá: Đã tìm ra cách biến đổi tế bào ung thư trở lại bình thường

Ngày 8/1/2025, Thanh Niên đưa tin: “Đột phá: Đã tìm ra cách biến đổi tế bào ung thư trở lại bình thường”, nội dung cụ thể như sau:

Một bước tiến đột phá trong điều trị ung thư đã được các nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học và Công nghệ tiên tiến Hàn Quốc (KAIST) thực hiện bằng công nghệ biến đổi tế bào ung thư ruột kết thành tế bào khỏe mạnh mà không tiêu diệt chúng.

Các nhà khoa học đã tìm ra cách đảo ngược ung thư và biến đổi tế bào ung thư trở lại bình thường

Ảnh: AI

Giáo sư Kwang-Hyun Cho từ Khoa Kỹ thuật não bộ và sinh học của viện đang đi đầu trong phương pháp tiếp cận mới này, đánh dấu sự thay đổi đáng kể so với các phương pháp điều trị ung thư thông thường là tiêu diệt tế bào ung thư, thường dẫn đến các tác dụng phụ và nguy cơ tái phát, theo chuyên trang y khoa News Medical.

Giáo sư Cho nhận xét: Khả năng biến đổi tế bào ung thư trở lại thành tế bào khỏe mạnh là một hiện tượng đáng kinh ngạc. Nghiên cứu này chứng minh rằng có thể tạo ra sự đảo ngược như vậy một cách có hệ thống.

Đánh giá lại quá trình sinh bệnh của tế bào ung thư

Các nhà nghiên cứu giải thích rằng các nghiên cứu về ung thư biểu mô tế bào gan, ung thư vú và bệnh bạch cầu tủy cấp tính đã chứng minh rằng có thể đạt được sự đảo ngược này bằng cách thúc đẩy các tế bào khối u biến đổi.

Nghiên cứu có thể dẫn đến phương pháp điều trị ung thư mới có khả năng giảm thiểu tác dụng phụ và giảm khả năng tái phát

Ảnh: AI

Mục tiêu của các phương pháp điều trị ung thư truyền thống là tiêu diệt các tế bào ung thư. Mặc dù phương pháp hiện tại này thường thành công, nhưng nó có 2 nhược điểm chính là khả năng các tế bào ung thư sẽ trở nên kháng thuốc và tái phát, cũng như tác hại phụ đối với các tế bào khỏe mạnh có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.

Xuyên tiêu là một vị thuốc Y học cổ truyền có tên khoa học là Zanthoxylum nitidum DC., phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi nước ta như Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai,… và miền nam Trung Quốc. Trong Y học cổ truyền Xuyên tiêu được sử dụng để điều trị đau dạ dày, đau răng, đau khớp, chấn thương và rắn cắn. Ngày nay, Xuyên tiêu được dùng trong điều trị viêm, ung thư, nhiễm trùng do vi khuẩn và virus, loét dạ dày và miệng và tổn thương gan.

Tìm hiểu chung

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Xuyên tiêu.

Tên khác: Hoàng lực, hoa tiêu, dã hoa tiêu, sơn hồ tiêu thích, hoa tiêu thích, ba tiêu, lương diện châm, hoàng lực, sưng, lưỡng phù chắm.

Tên khoa học: Zanthoxylum nitidum DC., Fagara piperita Lour.. Thuộc họ Cam Rutaceae.
Cây Xuyên tiêu trong tự nhiên

Đặc điểm tự nhiên

Xuyên tiêu là loài cây leo thân gỗ thường xanh, cao từ khoảng 1 – 2m. Trên thân, cành, dưới cuống lá và cả 2 mặt của gân giữa lá chét có những gai ngắn. Rễ chính của cây Xuyên tiêu dày và có nhiều rễ nhánh. Mặt ngoài của vỏ rễ có màu vàng đục, mặt trong có màu vàng lưu huỳnh. Thân cây có màu nâu, thân già được bao phủ bởi những nốt sần gồ lên.

Lá kép lông chim lẻ, có 2 – 3 đôi lá chét mọc đối, lá hình trứng, dài khoảng 3 – 12cm, rộng 1.5 – 6cm. Cuống lá dài khoảng 2 – 5mm. Xuyên tiêu có các chùm hoa ở nách lá, số lượng hoa cơ bản là 4. Lá đài có màu xanh tía, hình trứng và rộng khoảng 1mm. Cánh hoa có màu xanh hơi vàng, thuôn dài và độ dài khoảng 3mm. Xuyên tiêu ra hoa thường từ tháng 3 đến tháng 5 và đậu quả thường từ tháng 9 đến tháng 11. Hạt trưởng thành có hình elip, vỏ hạt có màu đen bóng và nhiều dầu.

Phân bố, thu hái, chế biến

Phân bố

Cây Xuyên tiêu mọc hoang khắp các nơi ở Việt Nam, thường phân bố ở các tỉnh miền núi như Lào Cai, Nghệ An, Thái Nguyên, Phú Thọ, Hoà Bình, Yên Bái, Bắc Cạn, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Tĩnh, Hà Tây.

Ở Trung Quốc, Xuyên tiêu phân bố chủ yếu ở những nơi ấm áp nằm ở độ cao dưới 800m so với mực nước biển ở miền nam Trung Quốc, các tỉnh Quảng Tây, Quảng Đông, Quý Châu, Vân Nam, Phúc Kiến và Đài Loan.
Cây Xuyên tiêu thường phân bố ở các tỉnh miền núi Việt Nam
Thu hái

Xuyên tiêu được thu hái vào mùa thu, khi quả chín, hái nguyên cành về, cắt lấy quả đem phơi khô. Khi nhấm sẽ thấy quả có mùi thơm, vị đắng và nóng. Quả Xuyên tiêu có bề ngoài trông rất đặc biệt: Quả phân thành 3 mảnh cứng, trong mỗi mảnh có một hạt đen cứng, bóng. Khi nhấm hạt sẽ thấy có mùi thơm như chanh.

Chế biến

Theo Trung y: Xuyên tiêu đem sao qua cho ra mồ hôi, còn nóng cho vào ống tre, dùng que cứng đâm giã cho tróc vỏ trong lấy vỏ ngoài mà dùng hoặc chỉ sao nóng đổ lên miếng giấy sạch đặt trên đất, lấy bát úp kín lại, đợi nguội lấy ra giã bỏ vỏ trong lấy vỏ ngoài mà dùng.

Theo kinh nghiệm ở nước ta: Dùng cả quả Xuyên tiêu (vỏ và hạt) sao qua thấy ướt mặt và có mùi thơm là được.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng làm thuốc của Xuyên tiêu là vỏ quả. Quả nhỏ đã mở mắt, trong có một hột đen; vỏ ngoài sắc nâu hồng, khô, thơm; vỏ trong trắng ít thơm. Quả Xuyên tiêu chưa mở mắt thì không nên dùng.

Thành phần hoá học

Xuyên tiêu là nguồn phong phú các thành phần hoá học khác nhau với các kiểu cấu trúc khác nhau. Kể từ khi một nhóm nghiên cứu đến từ Hồng Kông tiến hành nghiên cứu về xuyên tiêu từ năm 1959, rất nhiều thành phần hóa học bao gồm alkaloid, coumarin, lignan, flavonoid, terpen, steroid, alkylamide,…, đã được phân lập và xác định từ Xuyên tiêu.

Công dụng

Theo y học cổ truyền

Theo Đông y, Xuyên tiêu có vị cay, tính ôn, có độc, vào 3 kinh Phế, Thận và Tỳ. Có tác dụng:

• Tán hàn, trục thấp, ôn trung, trợ hoả, hành thuỷ, giải độc, sát trùng;
• Chữa đau bụng do hàn, thổ tả, tẩy giun.
• Trị thấp, kiện Vị.

Theo Y học cổ truyền, Xuyên tiêu có tác dụng chữa đau bụng do hàn

Theo y học hiện đại

Chống viêm

Ở liều 150mg/kg, chiết xuất ethanol 95% của rễ cây Xuyên tiêu được báo cáo là có tỷ lệ ức chế 63.45% đối với mô hình phù tai do xylene gây ra ở chuột. Ở liều 150 và 75mg/kg, chiết xuất ethanol 95% của rễ cây Xuyên tiêu có tỷ lệ ức chế lần lượt là 52.94% và 52.0% đối với khả năng tăng tính thấm thành mạch ở bụng của chuột do axit axetic gây ra. Do đó, chiết xuất ethanol 95% của rễ cây Xuyên tiêu có tác dụng chống viêm đáng kể.

Tổng lượng alkaloid từ Xuyên tiêu thể hiện hoạt động chống viêm đáng kể bằng cách ức chế cả TNF-α và IL-8 trong huyết thanh của chuột bị viêm loét đại tràng. Đây có thể là một trong những cơ chế chính của alkaloid từ Xuyên tiêu trong chống lại bệnh viêm loét đại tràng.

Giảm đau

Trong thử nghiệm đánh giá tác dụng giảm đau của Xuyên tiêu năm 2005, sau khi sử dụng chiết xuất ethanol 95% của rễ Xuyên tiêu với liều 150mg/kg, ngưỡng đau của chuột tăng lên đáng kể và số lần phản ứng đau ở chuột do axit axetic gây ra đã giảm 70.96%. Do đó, chiết xuất ethanol 95% của rễ Xuyên tiêu có tác dụng giảm đau đáng kể.
Xuyên tiêu có tác dụng giảm đau trên mô hình chuột
Cầm máu

Hoạt tính cầm máu của các chiết xuất thảo dược khác nhau đã được nghiên cứu (Song và cộng sự năm 2017). Trong số các chất chiết xuất này, Xuyên tiêu cho thấy hoạt động cầm máu tốt hơn. Thời gian đông máu của chiết xuất Xuyên tiêu ở liều thấp, trung bình và cao (5, 10 và 15g/kg) tương đương với thời gian đông máu của đối chứng dương (axit tranexamic, 0,13g/kg) và thấp hơn đáng kể so với đối chứng.

Kháng khuẩn

Để sàng lọc các dược liệu có hoạt tính kìm khuẩn mạnh và theo dõi thêm các thành phần hoạt tính của chúng, Wang và cộng sự xác định hoạt tính kháng khuẩn in vitro của 21 loại rượu thảo dược Trung Quốc chiết xuất chống lại 5 chủng vi khuẩn, cụ thể là Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Candida albicans, Pseudomonas aeruginosa và MRSA. Dịch chiết alcohol của Xuyên tiêu thể hiện hoạt tính kháng khuẩn cao nhất với MIC là 16 – 128μg/mL và MBC là 64 – 512μg/mL.

Dịch chiết alcohol của Xuyên tiêu cho thấy đặc tính kháng khuẩn phổ rộng và có tác dụng ức chế tốt đối với các chủng MRSA; tác dụng của chiết xuất nóng tốt hơn một chút so với chiết xuất lạnh và tác dụng của chiết xuất metanol nóng tốt hơn so với chiết xuất etanol nóng.
Xuyên tiêu có hoạt tính kháng khuẩn
Kháng virus

Yang và cộng sự đã sàng lọc hoạt tính kháng HBV của các thành phần hóa học phân lập từ dịch chiết nước acid của rễ Xuyên tiêu. Kết quả cho thấy tỷ lệ ức chế 0.2μmol/mL 6-methoxy-5,6-dihydronitidine và 5-methox-ydictamnine trên HBsAg lần lượt là 43.3% và 49.3% cao hơn so với đối chứng dương 1μmol/mL lamivudine (29.6%). Tỷ lệ ức chế HBeAg 0.2µmol/mL 5-methox-ydictamnine là 43.2% cao hơn so với đối chứng dương 1μmol/mL lamivudine (35.4%). 5-meth-oxydictamnine có thể ngăn ngừa HBV, do đó cần có những nghiên cứu sâu hơn về cơ chế hoạt động.

Chống oxy hoá

Hoạt tính chống oxy hóa của các chất chiết xuất khác nhau từ rễ Xuyên tiêu đã được nghiên cứu. Ba chiết xuất, cụ thể là nước, ethanol và chiết xuất acid ethanol, có tác dụng ức chế sản xuất malondialdehyde do Fe2+–cysteine gây ở gan. Chiết xuất acid ethanol có khả năng ức chế mạnh nhất, tiếp theo là chiết xuất nước và sau đó là chiết xuất ethanol.

Bộ ba chiết xuất cũng có tác dụng thu hồi nhất định đối với anion superoxid triệt để và cho thấy mối quan hệ liều lượng – đáp ứng. Dịch chiết nước có tác dụng dọn gốc mạnh nhất đối với gốc anion superoxide, tiếp theo là dịch chiết acidethanol và sau đó là dịch chiết ethanol. Ba chất chiết xuất cũng có mức độ ức chế khác nhau đối với quá trình phát quang hóa học trong máu toàn phần ở chuột bị viêm. Tác dụng ức chế của chiết xuất acid ethanol là mạnh nhất, tiếp theo là chiết xuất ethanol rồi chiết xuất nước. Do đó, Xuyên tiêu có hoạt tính chống oxy hóa mạnh.

Chống ung thư

Nhiều nhà nghiên cứu đã nghiên cứu mối quan hệ giữa chỉ điểm vân tay HPLC của chiết xuất Xuyên tiêu và hoạt động chống ung thư dạ dày (Shen và cộng sự năm 2011), ung thư cổ tử cung (Wang và cộng sự năm 2011) và ung thư gan để thiết lập nền tảng kiểm soát hiệu quả chất lượng của Xuyên tiêu.

Mao và cộng sự (năm 2013) đã xây dựng mô hình hiệu ứng vân tay giữa đỉnh đặc trưng của chỉ điểm vân tay hồng ngoại của chiết xuất Xuyên tiêu và hiệu quả chống khối u của nó phản ánh tác dụng chống khối u của Xuyên tiêu.

Chống loét dạ dày

Han và cộng sự (năm 2012) nhận thấy dịch chiết nước của rễ (liều: 18, 30g/kg), thân (liều: 30g/kg), lá (liều: 10.8, 18, 30g/kg) và phần trên mặt đất (liều: 30g/kg) của Xuyên tiêu làm giảm đáng kể chỉ số loét do acid clohydric và ethanol gây ra trên mô hình chuột. Do đó, Xuyên tiêu có tác dụng chống loét dạ dày đáng kể.

Tác dụng và cơ chế bảo vệ của tổng số alkaloid trong Xuyên tiêu đối với bệnh loét dạ dày đã được nghiên cứu. Tổng lượng alkaloid ở mức 2 và 2.5g/kg của Xuyên tiêu có thể làm giảm chỉ số loét do rượu, căng thẳng và thắt môn vị gây ra trong ba mô hình. Trong mô hình loét dạ dày do thắt môn vị, tổng lượng alkaloid của Xuyên tiêu với liều 2 và 2.5g/kg làm giảm đáng kể hoạt động của pepsase và hàm lượng malondialdehyd trong dạ dày và làm tăng hàm lượng superoxide dismutase, NO và PGE2. Do đó, cơ chế của tổng số alkaloid trong Xuyên tiêu trên vết loét dạ dày có thể liên quan chặt chẽ đến sự thay đổi của các chỉ số này (Pang và cộng sự năm 2007).
Xuyên tiêu có tác dụng chống loét dạ dày trên mô hình chuột
Chống loét miệng

Hiệu quả của việc sử dụng Xuyên tiêu bên ngoài đối với mô hình chuột lang bị loét miệng do bỏng bằng phenol đã được nghiên cứu bởi Xiao và cộng sự (năm 2012). So với nhóm mô hình, liều thấp, trung bình và cao (0.5, 1 và 1.5g/mL) thuốc sắc Xuyên tiêu và liều thấp và cao (0.15 và 0.25g/mL) bột Xuyên tiêu có thể làm giảm đáng kể triệu chứng tại chỗ, diện tích và thay đổi bệnh lý tại chỗ của vết loét miệng ở chuột lang.

Do đó, việc sử dụng thuốc sắc và bột Xuyên tiêu bên ngoài có tác dụng tốt đối với vết loét miệng.

Bảo vệ gan

Pang và cộng sự (năm 2006) đã nghiên cứu tác dụng và cơ chế bảo vệ của chiết xuất nước Xuyên tiêu đối với tổn thương gan do tetrachloromethane gây ra ở mô hình chuột. Trong thí nghiệm, chiết xuất nước của Xuyên tiêu làm giảm đáng kể hàm lượng alanine aminotransferase, aspartate aminotransferase và malondialdehyde trong gan ở chuột và tăng hoạt động superoxide dismutase của gan. Do đó, chiết xuất nước của Xuyên tiêu có tác dụng bảo vệ rõ ràng đối với tổn thương gan do hóa chất ở chuột.

Liều dùng & cách dùng

Ngày dùng xuyên tiêu từ 3 – 5g dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài không kể liều lượng.

Bài thuốc kinh nghiệm

Ấm bụng, chữa chứng tức ngực, bụng đau buốt, đau dạ dày do lạnh, nôn mửa, không ăn được

Xuyên tiêu, gừng khô, đảng sâm đem sắc lấy nước uống, bỏ bã, thêm kẹo mạch nha hoà vào, uống lúc còn ấm

Dùng ngoài da, rửa chữa ngứa, eczema

Xuyên tiêu, khổ sâm, địa phu tử, phèn chua. Các vị trên, lượng bằng nhau. Đun nước để rửa.
Xuyên tiêu dùng ngoài da có tác dụng chữa ngứa

Lưu ý

Một số lưu ý khi sử dụng vị thuốc xuyên tiêu:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng Xuyên tiêu, không tự ý dùng tại nhà khi không có chuyên môn.
• Người âm hư, hoả vượng, huyết áp cao, đại tiện táo, không dùng vị thuốc xuyên tiêu.
• Hạt của cây xuyên tiêu gọi là tiêu mục, vị đắng, tính lạnh. Có tác dụng lợi niệu, tiêu thũng, chữa phù thũng (ít dùng), ngày dùng 4 – 40g (nhưng phải thận trọng).
• Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Xuyên tiêu còn được dùng để bảo quản Tắc kè khô, chống mọt.
• 
• 

Vào những ngày trời nồm ẩm, bạn có thể áp dụng cách giặt và phơi quần áo này để đảm bảo trang phục nhanh khô, không bị hôi.

Sử dụng nước giặt kháng khuẩn

Khi giặt quần áo, bạn nên lựa chọn các sản phẩm tẩy rửa kháng khuẩn để loại bỏ các vi khuẩn tích tụ trên vải. Đây là cách hiệu quả để làm sạch cũng như ngăn mùi hôi ở quần áo.

Giặt với số lượng vừa phải

Bạn cần chọn số lượng quần áo vừa đủ cho một lần giặt, không giặt quá nhiều gây quá tải cho máy.

Nên chọn những trang phục thường xuyên sử dụng, trang phục bị bẩn nhiều để giặt trước. Những món đồ dày, ít bẩn, ít mặc hơn sẽ để giặt sau.

Sử dụng nước xả vải

Dùng nước xả vải là một trong những điều không thể thiếu để tránh tình trạng quần áo bị hôi. Các loại nước xả vải hiện nay có khả năng lưu hương lâu và cũng có tác dụng diệt khuẩn tốt, giúp quần áo thơm tho trong thời gian dài.

Để quần áo nhanh khô và không bị hôi khi thời tiết nồm ẩm, bạn cần sử dụng một số mẹo nhỏ.

Giặt bằng nước nóng

Để quần áo nhanh khô, bạn có thể chọn giặt bằng nước nóng. Nước nóng giúp làm sạch các vất bẩn hiệu quả hơn, khử khuẩn tốt hơn. Ngoài ra, nước nóng cũng bay hơi nhanh hơn giúp quần áo không bị đọng nhiều nước như khi giặt bằng nước lạnh.

Tuy nhiên, cần phải lưu ý rằng không phải loại quần áo nào cũng giặt được bằng nước nóng.

Phơi quần áo hình vòm

Để quần áo nhanh khô, bạn cần phải tạo khoáng cách nhất định giữa từng bộ. Không phơi quần áo quá sát nhau.

Ngoài ra, có thể phơi theo dạng hình vòm để quần áo nhanh khô hơn. Tức là những trang phục ngắn sẽ phơi ở vị trí trung tâm. Các món đồ dài hơn sẽ phơi ở hai bên. Qua các thử nghiệm, người ta phát hiện ra rằng quần áo phơi hình vòm sẽ nhanh khô hơn các kiểu phơi khác.

Phơi ở vị trí thích hợp

Khi trời nồm ẩm, bạn tuyệt đối không được phơi quần áo trong nhà vệ sinh, phòng tắm. Đây là nơi có độ ẩm cao, nhiều vi khuẩn, không gian hẹp, không khí lưu thông kém. Phơi quần áo ở đây vừa lâu khô vừa dễ bị hôi. Tốt nhất nên tìm nơi khô ráo, thoáng đãng để phơi quần áo.

Sử dụng quạt điện

Nếu không gian phơi không đủ, không thể đảm bảo khoảng cách nhất định để thông gió, bạn có thể dùng quạt điện để tăng mức độ lưu thông không khí, giúp rút ngắn thời gian làm khô quần áo.

Treo quần áo ở đối diện quạt và bật ở mức gió vừa phải để quần áo khô nhanh hơn.

10 cách chống nồm, ẩm ướt hoàn hảo cho ngôi nhà của bạn vào mùa nồm.

Chúng ta có thể dùng các sản phẩm, thiết bị hỗ trợ giúp chống ẩm ướt hoặc áp dụng các mẹo vặt hay để giúp chống ẩm ướt trong nhà vào mùa nồm.

Dưới đây là các mẹo vặt hay giúp chống ẩm ướt trong nhà vào mùa nồm:

1. Bịt kín các kẻ hở trong nhà

Ngoài các cách trên, bạn còn có thể bịt kín các kẻ hở trong nhà bằng cách đóng kín cửa hoặc dán các kẽ hở bằng giấy báo, mút băng dính có bán tại các siêu thị hoặc cửa hàng. Việc này sẽ làm hạn chế đến mức thấp nhất sự xâm nhập của không khí ẩm vào nhà bạn.

2. Lau nhà bằng giẻ khô

Trời nồm làm sàn nhà vô cùng ẩm ướt khiến bạn cứ phải lau đi lau lại. Nhưng thay vì lau bằng nước nóng bạn hãy sử dụng giẻ lau khô để lau sàn, việc này giúp bạn nhanh chóng loại bỏ nước đọng trên mặt sàn.

3. Vôi sống giúp nhà khô thoáng

Một trong những mẹo hay giúp chống ẩm vào mùa nồm là sử dụng vôi sống. Bạn ra cửa hàng mua khoảng 10-15kg vôi sống, rồi cho vào thùng giấy hay gỗ đều được. Sau đó, bạn đặt các thùng ở các góc trong nhà như phòng, giường, tủ, bàn, tường, ghế…

Khi thời tiết ẩm ướt kéo về, bạn chỉ cần mở nắp thùng nơi bạn đã bố trí. Lúc này, vôi sống sẽ giúp bạn hút ẩm hiệu quả. Nếu nhà có trẻ em nhỏ, bạn cần cẩn thận khi thực hiện mẹo này.

4. Dùng các sản phẩm, thiết bị hỗ trợ giúp chống ẩm ướt 

Để đảm bảo sức khỏe của các thành viên trong gia đình, nhất là với trẻ em bạn có thể sử dụng máy lạnh 2 chiều và bật chế độ Dry. Đây là cách hiệu quả để chống ẩm ướt trong ngôi nhà của bạn.

5. Sử dụng vật liệu hút ẩm

Việc dễ dàng nhất là bạn chuẩn bị các hộp, túi hút ẩm và đặt ở trong phòng, dưới ghế và những nơi ẩm thấp để hỗ trợ cho việc hút ẩm trong nhà bạn.

Cụ thể, trong các hạt hút ẩm có gel silica có tác dụng hỗ trợ làm khô bề mặt sản phẩm, hấp thụ nước để bảo quản các sản phẩm đồ da hay đồ điện không bị ẩm mốc, hư hại do sự tích tụ hơi nước.

6. Sử dụng máy hút ẩm

Vào mùa nồm, cách sử dụng máy hút ẩm là một trong những chống nồm ẩm trong nhà vào mùa nồm đơn giản, hiệu quả. Đồng thời, máy hút ẩm còn mang đến bầu không khí trong lành, lấy đi ẩm mốc trong thời gian ngắn giữ cho không gian lưu trữ khô ráo, thoải mái và lọc không khí hiệu quả.

Nếu nhà bạn có trẻ em, người già thì máy hút ẩm là lựa chọn tuyệt vời cho cả gia đình bạn vào mùa nồm. Máy không chỉ có khả năng hút ẩm nhanh chóng mà còn an toàn, không gây độc hại và bảo vệ sức khỏe người dùng.

7. Sử dụng máy sấy quần áo

Nếu có điều kiện bạn nên sắm cho gia đình một chiếc máy sấy quần áo hoặc máy giặt sấy.

Các thiết bị này giúp sấy khô quần áo nhanh chóng, hiệu quả, không gây ẩm ướt và khó chịu. Đây chắc chắn sẽ là trợ thủ đắc lực cho gia đình bạn trong mùa nồm và cả mùa mưa bão.

8. Để đồ điện tử ở chế độ chờ

Nhằm hạn chế những hư hỏng của các thiết bị điện tử như tivi, đầu đĩa, máy tính,… bạn hãy bật chúng ở chế độ chờ. Cách để đồ điện tử ở chế đồ chờ giúp hạn chế sự ảnh hưởng của hơi nước đến thiết bị và không làm hư hỏng thiết bị vào mùa nồm.

9. Chống mốc và khử khuẩn cho đồ dùng bằng nước nóng

Vào mùa nồm, các vật dụng gia đình như đũa muỗng, chén bát, thớt dao kéo,… được làm từ tre, nứa rất dễ bị ẩm mốc và phát sinh nhiều vi khuẩn có hại sức khỏe.

Để chống mốc và khử khuẩn cho đồ dùng hiệu quả, bạn hãy rửa chúng bằng nước nóng và phơi khô ráo sau khi sử dụng. Nếu nhà có mấy sấy bát đĩa, máy rửa chén đừng quên sử dụng chúng.

10. Đốt nến trong phòng

Nến có thể đốt cháy các phân tử gây mùi ẩm mốc, khó chịu trong căn nhà của bạn vì khi đốt nến các phân tử mùi chịu tác động sẽ bay lên cao tạo thành một áp suất khiến các phân tử khác di chuyển lại gần ngọn nến. Quá trình ấy sẽ khiến cho không khí được tuần hoàn và thông thoáng hơn.

***

Những điều chống chỉ định  khi trời nồm ẩm 

Lau sàn nhà với nước: Rất nhiều gia đình nghĩ rằng lau sàn nhà bằng nước sẽ khiến sàn nhà sạch thoáng hơn, nhưng việc làm ấy là hoàn toàn sai lầm. Việc lau nhà bằng với nước khiến sàn nhà càng thêm trơn trượt và nước đọng lại sau khi lau sẽ khiến không gian trong nhà ẩm ướt hơn.

Bật quạt hong khô: Bật quạt hong khô không hề có tác dụng làm dễ chịu cho gia đình bạn trong mùa nồm như bạn vẫn nghĩ vì việc này khiến không khí ẩm tăng thêm do luồng gió lạnh được thổi ra ngoài. Điều này sẽ khiến cho hơi nước trong nhà càng ngưng tụ nhiều hơn.

Mở cửa sổ: Bạn muốn mở cửa sổ để hong khô sàn nhà ẩm ướt, nhưng điều này hoàn toàn sai lầm. Như đã nói, vào mùa nồm không khí bên ngoài môi trường mang độ ẩm cao, nếu bạn mở cửa thì sẽ tạo cơ hội cho không khí ẩm xâm nhập vào nhà nhiều hơn.

Rút phích cắm đồ điện tử liên tục: Nhiều người có thói quen rút phích cắm các đồ điện tử ngay sau khi sử dụng vì lo sợ chúng dễ bị hỏng vào mùa nồm do tác động của không khí ẩm. Tuy nhiên, đây là một nhận định sai lầm vì việc rút phích cắm đồ điện tử liên tục sẽ gây ảnh hưởng đến tuổi thọ của thiết bị. Thay vì liên tục rút các phích cắm điện tử, bạn hãy chuyển các thiết bị sang chế độ chờ để hạn chế sự ẩm móc của các thiết bị như tivi, máy tính, đầu đĩa…

Theo các  bác sỹ tại  Bệnh viện K, thịt đỏ và thịt chế biến sẵn không chỉ làm tăng nguy cơ gây nên ung thư đại trực tràng mà còn khiến cơ thể dễ mắc các loại UT nguy hiểm khác như: UT thực quản, phổi, tuyến tụy, nội mạc tử cung và UT dạ dày.

Theo Cafebiz.vn dẫn thông tin từ Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng Bệnh viện K, theo nghiên cứu bởi Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới (WCRF), tiêu thụ nhiều thịt đỏ chưa qua chế biến và thịt chế biến sẵn làm tăng nguy cơ UT đại trực tràng. Cụ thể, cứ tăng 50g tiêu thụ thịt chế biến sẵn hàng ngày làm tăng nguy cơ gây UT lên 18%; tăng 100g tiêu thụ thịt đỏ chưa chế biến hàng ngày tăng nguy cơ UT lên 17%.

Cụ thể, nitrit hoặc nitrat được thêm vào thịt để bảo quản có thể làm tăng tiếp xúc ngoại sinh với nitrosamine, hợp chất N-nitroso và tiền chất của chúng. Chế độ ăn uống chứa hợp chất N-nitroso có liên quan đến nguy cơ UT, đặc biệt là UT đường tiêu hóa.

Chẳng hạn, trong nghiên cứu EPIC-Norfolk, lượng N-nitrosodimethylamine làm tăng nguy cơ UT đường tiêu hóa lên 1,13 lần, đặc biệt là UT trực tràng lên 1,46 lần.

Lượng muối cao trong các loại thịt chế biến sẵn cũng được coi là một yếu tố gây nguy cơ UT dạ dày. Ăn nhiều muối có thể làm hỏng niêm mạc dạ dày, tăng hình thành hợp chất N-nitroso nội sinh, tương tác hiệp đồng với các chất gây UT dạ dày và làm tăng sự xâm nhập của vi khuẩn Helicobacter pylori.

Cứ tăng 50g tiêu thụ thịt chế biến sẵn hàng ngày làm tăng nguy cơ gây UT lên 18%

Sắt haem trong thịt đỏ có thể dẫn đến stress oxy hóa, do đó có thể làm tăng quá trình peroxy hóa lipid, dẫn đến biến đổi protein và tổn thương ADN. Ngoài ra, sắt trong haem cũng làm tăng sự hình thành hợp chất N-nitroso nội sinh vì trong thịt đỏ có thể dễ dàng bị nitro hóa và hoạt động như một tác nhân nitro hóa.

Dựa trên kết quả của nhóm thuần tập Điều tra Triển vọng Châu Âu về Ung thư và Dinh dưỡng (EPIC), sự hình thành hợp chất N-nitroso nội sinh khi tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn liên quan đến tăng nguy cơ UT dạ dày.

Một số nghiên cứu dịch tễ học cũng đã chỉ ra mối liên quan giữa chế độ ăn uống có các amin thơm dị vòng và hydrocacbon thơm đa vòng với nguy cơ mắc các loại UT khác nhau, đặc biệt là polyp tuyến đại trực tràng và UT đại trực tràng. Do đó, Quỹ Nghiên cứu UT Thế giới đã đưa ra khuyến nghị về việc tiêu thụ thịt đỏ nên giới hạn ở mức <500g / tuần và rất ít hoặc không sử dụng  thịt chế biến sẵn để tránh làm tăng khả năng gây bệnh UT.

Theo báo Vietnamnet, 22 chuyên viên của IRAC, cơ quan quốc tế nghiên cứu ung thư thuộc WHO, qua phân tích 800 công trình nghiên cứu đã xác nhận thịt ăn chế biến cũng nguy hại như hút thuốc lá. Công trình vừa công bố ngày 26/10 này đã gây chấn động trên toàn thế giới

Các chuyên viên của IRAC tính ra rằng, mỗi 50 grams thịt chế biến (xúc xích, bò khô, thịt đóng hộp, hun khói) một người tiêu thụ trong một ngày có thể tăng rủi ro mắc UT ruột già lên tới 18%.

Thịt đỏ là các loại thịt bao gồm thịt bò, lợn, cừu, ngựa và dê (Ảnh minh họa)

Các chuyên viên lý giải, những hóa chất sử dụng trong quá trình chế biến thịt có thể tăng tỉ lệ mắc bệnh UT. Quá trình chế biến thịt với nhiệt độ cao cũng có thể tạo ra các hóa chất có khả năng gây UT. Ngoài ra, WHO cho biết các loại thịt đỏ (bao gồm thịt bò, heo, cừu, ngựa và dê) cũng có “nguy cơ tăng tỉ lệ mắc UT” nhưng bằng chứng chứng minh điều này khá hạn chế.

Theo nghiên cứu, 2 chất hiện diện trong thịt đỏ là các amin dị vòng (HCAs) và polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs). Hai chất này được hình thành khi thịt đỏ được nấu dưới nhiệt độ cao như nướng, rán. Khi amin dị vòng xuất hiện, các axit amin, creatine, protein, đường sẽ phản ứng với nhau ở nhiệt độ cao làm kích hoạt tế bào UT.

Tuy nhiên WHO nhấn mạnh rằng các loại thịt chế biến và thịt đỏ như thịt bò cũng mang lại những lợi ích sức khỏe cho con người.

Với phạm vi rộng như vậy, công bố của WHO không chỉ gặp phản ứng của ngành công nghệ thịt và các tiệm ăn, mà còn va chạm đến văn hóa, thói quen của nhiều dân tộc. Ví dụ ở Châu Âu người dân ưa thích xúc xích và đùi heo hun khói còn Châu Á lại yêu chuộng lạp sườn và bò khô. Ở Mỹ thịt lợn muối và hot dogs (một loại đồ ăn nhanh) cũng là những món ăn quen thuộc đến trở thành truyền thống của dân tộc này.

Công bố của IARC/WHO được nhiều giới y khoa tán thưởng, tuy nhiên cũng có nhiều chuyên gia và khoa học gia không đồng ý.

Tại Việt Nam, thông tin này cũng gây lo lắng cho nhiều người dân. Trao đổi với PV VietNamNet, BS Phạm Thị Việt Hương, Bệnh viện K Hà Nội, cho biết, nhiều người dân hiểu sai thông tin này cho rằng cứ ăn xúc xích, thịt muối… là gây UT.

Cách hiểu này chưa đúng, theo đó, ăn các thực phẩm thịt qua chế biến có thể tăng nguy cơ gây UT. Nói như vậy, không có nghĩa là 1 người ăn 01 cái xúc xích có chứa chất gây UT thì sẽ bị UT mà phải ăn đạt đến nồng độ nhất định mới gây bệnh.

BS Hương cũng nhấn mạnh, thông tin này không có nghĩa là bạn cần bỏ không ăn chút thịt đỏ hay thịt đã qua chế biến nào, nhưng nếu bạn ăn nhiều thì nên giảm bớt.

Đồng thời, trên một diễn đàn trả lời bạn đọc BS. Đoàn Lực, Bệnh viện K Hà Nội, cũng khẳng định, chế độ dinh dưỡng thích hợp có thể ngăn ngừa được UT. Theo đó, có 3 giải pháp chính để giải quyết những vấn đề dinh dưỡng có liên quan đến ung thư:

– Duy trì cân nặng lý tưởng (tăng ít hơn 10% cân nặng lý tưởng, tăng trên 20% là nguy cơ cao mắc một số bệnh ung thư).

– Thực hành dinh dưỡng hợp lý, khuyến khích sử dụng khẩu phần ăn đầy đủ và cân đối.

– Chọn thực phẩm phù hợp, đảm bảo chất lượng về nguồn thức ăn, hiểu biết về chất lượng dinh dưỡng trong thành phần thức ăn đảm bảo đúng, đủ, tránh thừa chất béo có hại.