Cây mã đề hay còn gọi là cây bông mã đề, xạ tiền thảo, rau mã đề, bông lá đề…, là loại cây quen thuộc ở nhiều khu vực. Trong Đông y, đây là loại dược liệu có công dụng hiệu quả trong việc điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Sau đây là những bài thuốc có sử dụng cây mã đề mời bà con tham khảo.

Cây mã đề là loại dược liệu có công dụng hiệu quả trong việc điều trị nhiều bệnh lý khác nhau.

Trị viêm đường tiết niệu: Lấy lá mã đề khô, bồ công anh, kim tiền thảo mỗi thứ 20g, cỏ nhọ nồi 15g, 10g cam thảo, 15g rễ cỏ tranh sắc uống. Uống liên tục 15 ngày với bài thuốc này sẽ có hiệu quả.

Trị sỏi: Lấy cây mã đề khô, diếp cá, kim tiền thảo mỗi thứ 20g, sắc uống với 1 lít nước nước. Mỗi ngày sắc 1 thang, chia 2 lần để uống. Dùng kiên trì sẽ làm tan sỏi, không còn đau thắt khó chịu.

Trị bệnh tiêu chảy: Dùng lá mã đề, nhọ nồi, rau má mỗi vị 30g sắc uống. Đun đến khi thuốc sắc đặc thì lấy uống.

Trị táo bón, kiết lỵ: Lấy 25g bông mã đề, mướp đắng nấu nước uống sẽ không còn đi nặng. Hoặc có thể lấy cây mã đề tươi nấu cháo sẽ đi ngoài dễ dàng.

Trị bệnh gan: Lấy 20-30g lá mã đề khô, sắc nước hoặc pha trà uống mỗi sáng. Uống kiên trì mỗi ngày giúp gan giải độc và thanh lọc cơ thể.

Chữa viêm bàng quang: Chuẩn bị 1 nắm lá mã đề tươi hoặc 300g cây mã đề khô. Làm sạch dược liệu trước khi sử dụng rồi để ráo nước. Đun cùng 1 lít nước, đun sôi rồi để nhỏ lửa, tiếp tục đun trong khoảng 30 phút cho tới khi chỉ còn khoảng 400ml thì tắt bếp. Sử dụng phần thuốc đó 3 lần trong ngày. Kiên trì áp dụng để thấy được hiệu quả của dược liệu.

Hoặc lấy 12g mã đề, 12g phục linh, 12g hoàng liên, 12g hoàng bá, 12g rễ cỏ tranh, 8g bán hạ chế, 8g hoạt trạch, 8g trư kinh, 8g mộc thông. Rửa sạch, sơ chế các thảo dược đã chuẩn bị. Sắc cùng 700ml nước, đun lửa nhỏ, đun cho tới khi chỉ còn khoảng 300ml thì tắt bếp. Chia nước thành 2-3 lần uống và sử dụng trong ngày. Cây mã đề nấu nước uống cùng các dược liệu khác có hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị viêm bàng quang.

Trị mụn, vết côn trùng cắn: Rửa thật sạch lá mã đề tươi, giã dập dược liệu. Vệ sinh vị trí bị mụn nhọt và những vùng xung quanh. Đắp lá mã đề giã dập lên vết mụn rồi sử dụng một miếng vải nhỏ băng bó lại. Giữ trong khoảng 30 phút hoặc 1 tiếng rồi có thể tháo băng.

Điều trị phù thũng: Chuẩn bị 30g mã đề, 20g phục linh bì, 20g vỏ bí xanh, 15g đại phúc bì. Làm sạch tất cả những nguyên liệu trên trước khi sắc thuốc. Đun cùng với 1 lít nước, đun cạn chỉ còn khoảng 300ml thì tắt bếp. Chia thành nhiều lần uống và sử dụng trong ngày để đảm bảo được hiệu quả sử dụng. Cần phải sử dụng thường xuyên để đạt được kết quả tốt nhất.

Trị sỏi thận, sỏi bàng quang: Chuẩn bị 30g mã đề, 30g ngư tinh thảo, 30g kim tiền thảo. Đun tất cả các dược liệu cùng với 700ml nước. Đun sôi rồi để thật nhỏ lửa, đun cho tới khi các dưỡng chất của dược liệu ngấm ra thuốc thì tắt bếp. Chia thuốc thành 2 lần và sử dụng ngay trong ngày.

Trị nám: Chuẩn bị một nắm lá mã đề tươi hoặc 15g – 20g dược liệu khô. Rửa sạch dược liệu trước khi sắc thuốc rồi để ráo nước. Đun cùng 400ml nước và đun nhỏ lửa trong vòng 30 phút rồi tắt bếp. Bỏ bã và chắt thuốc, sử dụng luôn trong ngày.

Chữa rắn cắn: Nhai kỹ ngọn mã đề tươi và nuốt lấy phần nước. Phần bã còn lại phải đắp lên vết thương bị rắn cắn. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có thể sơ cứu cơ bản trong tình thế cấp bách. Để có thể chữa được rắn cắn, cần phải nhanh chóng đưa người bệnh tới những cơ sở y tế gần nhất để có những biện pháp can thiệp kịp thời, tránh tình trạng chuyển biến nặng hơn.

Trị ho, tiêu đờm hiệu quả: Chuẩn bị 1 nắm mã đề tươi hoặc đã bào chế khô. Sắc dược liệu cùng với khoảng 600ml nước, đun khoảng 20-25 phút thì tắt bếp. Lọc bỏ bã và chắt lấy nước, sử dụng ngay trong ngày và không để thuốc qua đêm.

Hoặc dùng 10g thân mã đề khô, 2g cam thảo, 2g cát cánh. Làm sạch các dược liệu rồi đun với 600ml nước. Đun sôi và để nhỏ lửa, tiếp tục đun trong 20 phút thì tắt bếp và sử dụng. Chia thuốc thành 3 lần uống trong ngày và sử dụng cho tới khi tình trạng ho giảm hẳn.

Lưu ý:

Không cho trẻ em dưới 3 tuổi sử dụng những bài thuốc từ mã đề.

Không được phép tự ý kết hợp mã đề với thuốc Tây hay những dược liệu khác khi chưa có chỉ định của các chuyên gia.

Không sử dụng rượu bia, các chất kích thích trong quá trình điều trị bằng dược liệu mã đề, sẽ ảnh hưởng tới hiệu quả mà thảo dược này mang lại./.

Tiểu đường có thể là nguyên nhân gây ra những hệ lụy sức khỏe nguy hiểm, do đó cần phát hiện sớm để kiếm soát tình trạng này.

Tiểu đường là tình trạng do cơ thể Insulin trong cơ thể không ổn định khiến cho lượng đường trong máu không kiểm soát được. Tiểu đường còn gọi đái tháo đường có các thể khác nhau gồm:

Đái tháo đường type 1.

Đái tháo đường type 2.

Đái tháo đường thứ phát.

Đái tháo đường thai kỳ.

Tiểu đường không kiểm soát tốt có thể dẫn tới hệ lụy mỡ máu, giảm thị lực, huyết áp cao, tai biến…

Để nhận biết sớm bệnh tiểu đường, hãy chú ý 8 dấu hiệu sau. Nhiều người thường chủ quan bơi biểu hiện ban đầu không điển hình nên hay bị nhầm lẫn với triệu chứng khác.

1. Khát nước thường xuyên 

Tiểu đường khiến cho người bệnh thường xuyên cảm thấy khát nước. Bạn cần chú ý nếu không phải do tập luyện lao động mất nước, bạn đã uống nhiều mà vẫn khát thường xuyên thì đó có thể là do tiểu đường.

Khát nước thường xuyên có thể báo động tiểu đường

2. Tiểu nhiều lần và nhiều nước tiểu

Đi cùng với khát nhiều thì tiểu nhiều cũng là biểu hiện thường gặp ở người bị tiểu đường. Do đó khi bạn thấy thường xuyên buồn đi tiểu mà không có biểu hiện bất thường ở tiết niệu như viêm tiết niệu, thì đó có thể là do tiểu đường..

3. Thường xuyên mệt mỏi 

Biểu hiện này rất phổ biến ở người tiểu đường nhưng hay bị bỏ qua bởi vì nhiều người nghĩ do mình thiếu ngủ, làm việc nhiều. Tiểu đường dẫn tới mệt mỏi là vì thiếu Insulin, glucose sẽ không được chuyển hóa thành năng lượng nuôi dưỡng cơ thể nên cơ thể thiếu năng lượng gây ra cảm giác mệt mỏi.

4. Thèm ăn, nhanh đói nhưng lại sụt cân

Nhiều người tiểu đường sẽ sụt cân và hay cảm giác đói, ăn nhiều mà vẫn sụt cân. Đó là vì lượng đường trong máu tăng cao, nhưng không thể sử dụng để chuyển hóa năng lượng được, nên chất béo sẽ là nguồn thay thế để tạo ra năng lượng cho cơ thể. Điều này khiến cơ thể giảm cân nhanh mà người thì vẫn hay đói, thèm ăn liên tục.

Thèm ăn thích đồ ngọt mà bị sụt cân là dấu hiệu đáng ngại

5. Cảm giảm nhìn mờ

Khi tiểu đường thì thị lực cũng sẽ giảm nhưng nhiều người lại nghĩ do dùng máy tính, làm việc máy tính nhiều nên hay bỏ qua dấu hiệu này.

6. Hay bị viêm nướu

Khi đường huyết cao thì cơ thể dễ bị vi khuẩn tấn công. Thế nên biểu hiện hay gặp là viêm nướu, viêm họng… sẽ diễn ra thường xuyên, thậm chí chảy máu chân răng.

7. Cơ thể có vết thâm nám

Khi mắc bệnh tiểu đường cũng có thể biểu ra ngoài da với những vết thâm nám xuất hiện. Do đó nếu vết thâm nám xuất hiện nhiều, đặc biệt ở những khu vực có nếp gấp, nếp nhăn da thì đó cũng là biểu hiện của tiểu đường.

8. Vết thương lâu lành dễ sưng tấy nhiễm trùng

Khi có bệnh tiểu đường, lượng đường máu cao thì cơ thể dễ nhiễm khuẩn nên vết thương lâu lành và dễ bị nhiễm trùng. Tiểu đường làm hệ thống miễn dịch tổn thương làm tổn thương lòng mạch, tắc mạch máu hoại tử, vì thế dẫn đến việc các vết thương ngoài da khó lành, đôi khi hoại tử hoặc nhiễm trùng.

Tiểu đường không chỉ là bệnh gặp ở người lớn tuổi mà có thể gặp ở mọi độ tuổi. Những biểu hiện sớm thường bị nhầm lẫn với những hiện tượng sức khỏe khác. Tiểu đường không kiểm soát tốt sẽ gây ra hệ lụy nguy hiểm cho sức khỏe. Biến chứng của tiểu đường có thể rất nguy hiểm gồm hôn mê nhiễm toan ceton, hạ glucose máu. Hôn mê tăng glucose máu không nhiễm toan ceton, nhiễm trùng cấp, suy thận…

Ngày nay, tỉ ʟệ người mắc ᵭột quỵ ngày càng tăng, ᵭể phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này, có một sṓ ᵭiḕu bạn nên ghi nhớ.

Sau bữa ăn nhất ᵭịnh phải nhớ 3 ⱪhȏng

+ Khȏng tập thể d:ục nặng

Sau bữa ăn nhiḕu người thường có xu hướng tập thể d:ục ᵭể cải thiện sức ⱪhỏe và giúp tiêu hóa tṓt hơn. Tuy nhiên, việc tập thể d:ục gắng sức sau ⱪhi ăn ʟà ᵭiḕu rất có hại cho sức ⱪhỏe.

Bởi, sau ⱪhi ăn xong ᵭể ᵭảm bảo chức năng tiêu hóa, cơ thể sẽ tập trung ᵭảm bảo cung cấp máu cho hệ tiêu hóa. Việc vận ᵭộng mạnh ngay sau bữa ăn sẽ buộc cơ thể phải huy ᵭộng toàn bộ các cơ xương.

Từ ᵭó ʟàm tăng áp ʟực bơm máu của tim ᵭể cung cấp máu ᵭḗn cơ xương và các cơ quan ⱪhác. Điḕu này ảnh hưởng tới chức năng tiêu hóa, hấp thụ của ruột và dạ dày, gȃy ⱪhó tiêu, ᵭầy bụng và ᵭau dạ dày.

Trong trường hợp bị cao huyḗt áp hoặc tổn thương xơ vữa ᵭộng mạch, tập thể d:ục sau ăn còn ⱪhiḗn ʟượng máu cung cấp cho tim, não bị giảm. Từ ᵭó ʟàm tăng nguy cơ ᵭột quỵ, rṓi ʟoạn nhịp tim và nhiḕu bệnh ⱪhác.+ Khȏng ᵭi ngủ

Nhiḕu chuyên gia cho rằng: Chứng trào ngược axit có ʟiên quan tới hiện tượng ngưng thở ⱪhi ngủ nên dễ gȃy ra chứng ᵭột quỵ. Hơn nữa, việc ᵭi ngủ ngay sau bữa ăn thì hệ tiêu hóa phải ʟàm việc cật ʟực hơn ᵭể ʟàm ảnh hưởng tới huyḗt áp, ʟượng cholesterol và ʟượng ᵭường huyḗt dễ gȃy ᵭột quỵ.

Nghiên cứu từ trường ĐH Hy Lạp cũng ⱪhẳng ᵭịnh: Việc ᵭi ngủ ngay sau ăn có thể ʟàm tăng nguy cơ ᵭột quỵ. Để chứng minh ᵭiḕu này, các chuyên gia ᵭã tiḗn hành ⱪhảo sát 500 người. Trong ᵭó, 250 người từng bị ᵭột quỵ và 250 người bị chứng mạch vành cấp. Kḗt quả, những người hay ᵭi ngủ ngay sau bữa ăn thì có nguy cơ ᵭột quỵ cao hơn hẳn.

+ Khȏng ᵭi tắm

Tắm ngay sau bữa ăn sẽ ⱪhiḗn ʟượng máu cung cấp ʟên não bị giảm, cộng với sự giãn nở của các mạch máu ⱪhi tắm dễ ⱪhiḗn bạn bị chóng mặt, ngất xỉu… thậm chí ʟà bị ᵭột quỵ.

Trước ⱪhi ᵭi ngủ, nhất ᵭịnh phải nhớ 4 ⱪhȏng

+ Khȏng ăn quá no

Các cụ có cȃu: sáng ăn cho mình, trưa ăn cho bạn, tṓi ăn cho ⱪẻ thù. Điḕu ᵭó có nghĩa ʟà buổi tṓi nên ăn ít một chút sẽ có ʟợi cho sức ⱪhỏe. Lý do ʟà vì trước ⱪhi ngủ còn ăn sẽ ⱪhiḗn dạ dày bị ⱪhó tiêu, ⱪhiḗn hệ tiêu hóa hưng phấn ảnh hưởng xấu tới chất ʟượng giấc ngủ.Trong ⱪhi ᵭó, sáng sớm ʟại ʟà giai ᵭoạn có tỷ ʟệ ᵭột quỵ cao. Việc ăn no quá sẽ ⱪhiḗn ᵭộ nhớt của máu tăng ʟên, dễ gȃy nhṑi máu não, thậm chí ʟà ᵭột quỵ ngay trong ᵭêm.

+ Khȏng ᴜṓng rượu, trà ᵭặc và cà phê

Trà ᵭặc và cà phê có chứa polyphenols (trong trà) và caffeine. Những chất này có thể giúp tinh thần phấn chấn nhưng cũng ᵭṑng thời gȃy căng thẳng. Uṓng vào ban ᵭêm sẽ ảnh hưởng tới giấc ngủ.

Tương tự, ᴜṓng rượu cũng sẽ ʟàm giảm chất ʟượng giấc ngủ. Mặc dù sau ⱪhi ᴜṓng rượu xong chúng ta dễ ᵭi vào giấc ngủ nhưng chỉ ᵭược một ʟúc rṑi bạn ʟại sẽ thức giấc nhanh chóng. Thời gian ᵭể ᵭi vào giấc ngủ sȃu bị giảm xuṓng ⱪhiḗn quy trình giấc ngủ bình thường bị phá vỡ.

Những ʟoại ᵭṑ ᴜṓng này ⱪhiḗn huyḗt áp dao ᵭộng dữ dội. Từ ᵭó gȃy co thắt mạch máu não, ʟàm tắc nghẽn mạch máu. Từ ᵭó dẫn tới nhṑi máu nãu, mạch máu não bị vỡ gȃy xuất huyḗt não.+ Khȏng dùng thiḗt bị ᵭiện tử

Dùng thiḗt bị ᵭiện tử trước ⱪhi ngủ ʟà thói quen của hầu hḗt mọi người, nhất ʟà người trẻ. Tuy nhiên, nó có thể gȃy mất ngủ, ⱪhiḗn cơ thể mệt mỏi do thiḗu ngủ. Các chuyên gia Hoa Kỳ cho biḗt: một người bình thường nḗu ngủ dưới 4 – 5 tiḗng/ngày thì có 83% nguy cơ bị ᵭột quỵ so với người ngủ 7 – 8 tiḗng/ngày.

+ Khȏng tắm ᵭêm

Mùa hè, ⱪhȏng ít người có thói quen tắm trước rṑi mới ᵭi ngủ cho thoải mái. Tuy nhiên, hành ᵭộng này ʟại ᵭược xêm ʟà ‘hung thần của sức ⱪhỏe’. Bởi sự thay ᵭổi nhiệt ᵭộ ᵭột ngột sẽ ⱪhiḗn mạch máu co ʟại, ảnh hưởng tới ⱪhả năng ʟưu thȏng máu ʟên não.Từ ᵭó gȃy ra tình trạng ᵭột quỵ trong ⱪhi ngủ. Nḗu ⱪhȏng phát hiện sớm thì ⱪhó có thể cứu ᵭược. Nhất ʟà với người tắm ᵭêm rṑi ʟại nằm ngủ trong phòng ᵭiḕu hòa, nguy cơ cao hơn hẳn.

Ngoài những ʟưu ý trên, ᵭể phòng ngừa ᵭột quỵ, mọi người cũng nên chú ý tới chḗ ᵭộ dinh dưỡng. Một sṓ thực phẩm dưới ᵭȃy có ⱪhả năng ngừa ᵭột quỵ rất tṓt.

Cá

Cá rất tṓt cho mọi người, nhất ʟà ᵭṓi với người bệnh tai biḗn mạch máu não. Là thực phẩm có hàm ʟượng các ʟoại acid béo omega 3 cao, rất tṓt cho tim mạch, hạn chḗ hình thành mảng bám trong ʟòng mạch.

Rau muṓngChứa nhiḕu canxi, rất có ʟợi cho việc duy trì áp ʟực thẩm thấu của thành mạch và huyḗt áp trong giới hạn bình thường. Là ʟoại rau ᵭặc biệt thích hợp cho những người bị cao huyḗt áp có ⱪèm theo triệu chứng ᵭau ᵭầu.

Cà chua

Cȏng dụng thanh nhiệt giải ᵭộc, ʟương huyḗt bình can và hạ huyḗt áp. Là thực phẩm rất giàu vitamin C và P, nḗu ăn thường xuyên mỗi ngày 1-2 quả cà chua sṓng sẽ có ⱪhả năng phòng chṓng cao huyḗt áp rất tṓt, ᵭặc biệt ʟà ⱪhi có biḗn chứng xuất huyḗt ᵭáy mắt.

Tỏi

Cȏng dụng hạ mỡ máu và hạ huyḗt áp. Hàng ngày nḗu ⱪiên trì ăn ᵭḕu ᵭặn 2 tép tỏi sṓng hoặc ᵭã ngȃm dấm hay ᴜṓng 5ml dấm ngȃm tỏi thì có thể duy trì huyḗt áp ổn ᵭịnh ở mức bình thường.

Bưởi

Trong bưởi có hợp chất naringenin, một chất chṓng oxy hóa có thể giúp gan ᵭṓt cháy ʟượng mỡ dư thừa. Đṑng thời bưởi giúp cải thiện quá trình ⱪiểm soát ʟượng ᵭường trong máu, ʟàm hạ ᵭường huyḗt, rất tṓt cho những người mắc bệnh tim mạch hay béo phì.

Táo

Chứa nhiḕu ⱪali, có thể ⱪḗt hợp với ʟượng natri dư thừa ᵭể ᵭào thải ra bên ngoài, giúp cho cơ thể duy trì huyḗt áp ở mức bình thường. Mỗi ngày nên ăn 3 quả hoặc ép ʟấy nước ᴜṓng 3 ʟần, mỗi ʟần chừng 50ml.

Nho

Rất tṓt cho người bị cao huyḗt áp, ⱪể cả nho tươi hoặc nho ⱪhȏ, vì trong thành phần có chứa nhiḕu muṓi ⱪali nên có cȏng dụng hạ huyḗt áp, ʟợi niệu và bṑi phụ ʟượng ⱪali mất ᵭi do dùng các thuṓc ʟợi tiểu Tȃy y.

Sữa ᵭậu nành

Là ᵭṑ ᴜṓng ʟý tưởng cho người bị cao huyḗt áp, có cȏng dụng phòng chṓng vữa xơ ᵭộng mạch, ᵭiḕu chỉnh rṓi ʟoạn ʟipid máu và giáng áp. Mỗi ngày nên ᴜṓng 500ml sữa ᵭậu nành pha với 50g ᵭường trắng, chia ᴜṓng vài ʟần trong ngày.

Chuṓi tiêu

Thanh nhiệt, ʟợi niệu, thȏng tiện và hạ huyḗt áp. Mỗi ngày nên ăn từ 1-2 quả, hoặc dùng vỏ quả chuṓi tiêu tươi 30-60g sắc ᴜṓng thay trà.

 Đây là cách hay để ngừa ung thư theo lời khuyên của bác sĩ Nhật Bản. Bạn có thể áp dụng ngay từ hôm nay.

Ung thư – Căn bệnh xuất phát từ lối sống

Bác sĩ Yujiro Nakayama – chuyên gia phẫu thuật ung thư đến từ Nhật Bản – cho biết, phần lớn các bệnh ung thư đều bắt nguồn từ những tổn thương di truyền. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng ung thư hoàn toàn có thể xem là một căn bệnh liên quan đến lối sống.

Nói cách khác, những thói quen sinh hoạt hàng ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến nguy cơ phát triển bệnh. Những hành vi không lành mạnh như ăn uống mất cân bằng, hút thuốc, lạm dụng rượu bia và căng thẳng kéo dài đều là các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư.

Bác sĩ Yujiro Nakayama – chuyên gia phẫu thuật ung thư đến từ Nhật Bản – cho biết, phần lớn các bệnh ung thư đều bắt nguồn từ những tổn thương di truyền.

Không chỉ ung thư, nhiều bệnh lý khác như béo phì, tăng huyết áp, tiểu đường… cũng được xếp vào nhóm “bệnh do lối sống”.

Hiểu rõ mối liên hệ này, bác sĩ Nakayama khuyến cáo mọi người nên chủ động thay đổi lối sống ngay từ hôm nay để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Dù không cần thay đổi tất cả cùng một lúc, nhưng việc bắt đầu từ những điều nhỏ nhất cũng sẽ mang lại hiệu quả tích cực nếu kiên trì thực hiện.

6 cách phòng ngừa ung thư hiệu quả theo bác sĩ Yujiro Nakayama

• Ngừng hút thuốc Đây là bước quan trọng hàng đầu giúp giảm thiểu nguy cơ ung thư, đặc biệt là các bệnh ung thư liên quan đến phổi và đường hô hấp.
• Hạn chế rượu bia Uống rượu quá mức làm tăng nguy cơ ung thư gan, ung thư vú và một số loại ung thư khác.
• Ăn uống lành mạnh Giảm lượng muối, tránh thực phẩm quá nóng, tăng cường rau xanh và trái cây là những cách bảo vệ hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ ung thư.
• Tập thể dục đều đặn Vận động giúp cơ thể khỏe mạnh, kiểm soát cân nặng và ổn định hormone – tất cả đều là yếu tố hỗ trợ phòng tránh ung thư.
• Duy trì cân nặng hợp lý Tránh để cơ thể quá gầy hoặc thừa cân, bởi cả hai trạng thái này đều có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Tầm soát virus nguy hiểm Kiểm tra và điều trị kịp thời các virus như viêm gan B, C… giúp hạn chế khả năng tiến triển thành ung thư gan.

Đặc biệt lưu ý: Tuyệt đối tránh xa thuốc lá, bởi đây là tác nhân gây ung thư hàng đầu mà ai cũng có thể chủ động phòng tránh.

Tuyệt đối tránh xa thuốc lá

Bác sĩ Yujiro Nakayama đặc biệt nhấn mạnh rằng, việc từ bỏ thuốc lá đóng vai trò vô cùng quan trọng trong công cuộc phòng ngừa ung thư.

Ông cho biết, người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư cao hơn người không hút tới 1,5 lần. Tuy nhiên, không chỉ những người trực tiếp hút thuốc mới phải đối mặt với nguy cơ này.

Những người sống chung với người hút thuốc, dù không hút, vẫn có khả năng bị “phơi nhiễm khói thuốc thụ động”. Theo một nghiên cứu đáng tin cậy, người hút thuốc thụ động có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn 1,3 lần so với người hoàn toàn không tiếp xúc với khói thuốc.

Bác sĩ Yujiro Nakayama đặc biệt nhấn mạnh rằng, việc từ bỏ thuốc lá đóng vai trò vô cùng quan trọng trong công cuộc phòng ngừa ung thư.

Bác sĩ Nakayama đã đưa ra một hình ảnh minh họa rất thực tế: “Người hút thuốc giống như người cố tình vượt đèn đỏ để qua đường. Dù có thể thoát nạn một vài lần, nhưng nguy cơ tai nạn luôn rình rập. Trong khi đó, nếu kiên nhẫn chờ đèn xanh, chúng ta sẽ băng qua đường một cách an toàn và không phải lo lắng gì.”

Không dừng lại ở đó, ông cũng chia sẻ những khó khăn mà các bác sĩ thường gặp khi thực hiện phẫu thuật cho người hút thuốc. Không chỉ có nguy cơ biến chứng cao hơn, mà người hút thuốc còn thường xuyên bị tích đờm và ho nhiều sau mổ. Điều này ảnh hưởng lớn đến quá trình hồi phục, làm tăng cảm giác đau và kéo dài thời gian lành vết thương.

Thậm chí, nhiều bác sĩ đã đưa ra khuyến cáo rằng, nếu bệnh nhân không thể bỏ thuốc lá, họ nên trì hoãn ca phẫu thuật hoặc trong một số trường hợp, bác sĩ có thể từ chối phẫu thuật.

Những điều trên chính là minh chứng rõ ràng cho việc hút thuốc gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể, không chỉ riêng nguy cơ mắc ung thư mà còn gây trở ngại lớn trong điều trị y tế.

– Loại quả cực tốt cho tim điều đáng mừng, loại quả này ở Việt Nam có rất nhiều và giá cả bình dân.

Lợi ích sức khỏe của quả bơ

Trong một nghiên cứu quy mô lớn được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng ăn nhiều quả bơ hơn giúp giảm 16% nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nói chung và giảm 21% nguy cơ mắc bệnh mạch vành.

Kristian Morey, một chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng của Trung tâm Y tế Mercy (Mỹ), cho biết: “Bơ cung cấp cực nhiều các chất dinh dưỡng có lợi bao gồm vitamin E, K và B. Tuy nhiên, cũng có nhiều loại trái cây, rau củ khác giàu các chất này. Điều khiến bơ trở thành loại trái cây độc đáo đó là nó có chứa một lượng chất béo lành mạnh rất cao”.

Bơ chứa axit béo không bão hòa đơn (MUFA) và axit béo không bão hòa đa (PUFA). Đây được coi là chất béo ‘lành mạnh’. Bởi lẽ chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể làm tăng cholesterol ‘xấu’ (LDL), trong khi MUFA và PUFA có thể làm giảm cholesterol LDL mà không ảnh hưởng tới cholesterol ‘tốt’ (HDL). Chính vì thế, bơ là thực phẩm cực tốt cho sức khỏe tim mạch.

Ngoài MUFA và PUFA, bơ còn là nguồn cung cấp chất xơ tuyệt vời, đặc biệt là chất xơ hòa tan. Chuyên gia Kristian Morey gọi chất xơ như ‘chiếc chổi’ quét sạch cholesterol có hại ra khỏi cơ thể. Nữ chuyên gia dinh dưỡng còn cho biết thêm bơ là loại trái cây ‘đa năng’, có thể kết hợp trong nhiều công thức nấu ăn khác nhau.

Theo Lisa Drayer, chuyên gia dinh dưỡng của kênh truyền hình CNN, quả bơ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và cũng là một nguyên liệu linh hoạt khi nấu ăn. Cô cho biết bơ rất giàu kali. Lượng kali trong quả bơ cao hơn lượng kali trong chuối. Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, kali giúp điều chỉnh chức năng thần kinh và vận chuyển chất dinh dưỡng vào tế bào. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, kali có tác dụng kiểm soát huyết áp – một yếu tố có liên quan mật thiết tới các biến cố về tim mạch.

Nhìn chung, bơ cung cấp nguồn dinh dưỡng tuyệt vời, là thực phẩm giúp bảo vệ tim và ngăn ngừa các bệnh về tim. Tuy nhiên, lượng calo trong quả bơ khá cao. Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, 100g bơ có chứa tới 160 calo. Do đó, khi ăn bơ, bạn nên lưu ý lượng calo từ các thực phẩm khác để tránh tiêu thụ quá nhiều calo cùng một lúc.

Các món ngon từ quả bơ dễ làm lại tốt cho sức khỏe

+ Salad bơ cá hồi

Chị em đang muốn giảm cân, đẹp dáng và cải thiện sức khỏe bằng một chế độ ăn uống lành mạnh, lựa chọn hàng đầu trong thực đơn hãy là salad bơ cá hồi. Món ăn này không những ngon miệng với hương vị thơm bùi từ bơ kết hợp với vị tươi mát từ cá hồi mà còn cực kỳ giàu dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.

Cách dễ làm nhất các bạn có thể áp chảo hai mặt của cá hồi, rắc thêm xíu muối, hạt tiêu để gia tăng hương vị rồi ăn kèm với rau cùng bơ thái lát. Và nếu bạn có nhiều thời gian hơn có thể chế biến cả sốt chanh theo công thức: nửa thìa cà phê tiêu, 1 thìa cà phê muối, 1 thìa canh giấm, 5ml nước cốt chanh vàng, 1 ít vỏ chanh bào, tỏi băm và ngò tây băm. Sau khi trộn đều các thành phần bạn thêm 2 thìa canh dầu olive và khuấy đều là được. Chỉ với ngần này công đoạn bạn đã có món ăn mặn từ quả bơ cực kỳ bổ dưỡng, ngon miệng.

+ Bơ chiên giòn

Những ai là tín đồ của đồ ăn chiên xào mà vẫn muốn có một thực đơn ăn uống lành mạnh, bổ dưỡng thì đừng nên bỏ qua bơ chiên giòn cực dễ làm mà ngon miệng. Bơ sẽ lăn qua bột chiên giòn rồi đem lên chiên đảm bảo sẽ là món ăn vặt mà bất kỳ ai cũng sẽ thích mê. Lớp vỏ ngoài có màu vàng hơi chấm xanh nhìn cực hấp giấn, cắn một miếng giòn rụm phần bột chiên bên ngoài, còn nhân bơ bên trong mềm, mọng, bùi bùi kích thích vị giác của người thưởng thức, từ đó mà bơ chiên đã trở thành món khoái khẩu của nhiều người.

Trong quá trình chế biến, bạn có thể sử dụng chảo chống dính hoặc nồi chiên không dầu để phần bột vàng giòn hấp dẫn mà không bị dính vào chảo. Một lưu ý bơ chiên giòn sẽ còn ngon miệng hơn nếu được chấm với tương cà, tương ớt hay mayonaise đó.

+ Bơ nướng trứng gà

Những chị em đang theo đuổi chế độ ăn Eat clean mà vẫn muốn cơ thể nạp đủ chất dinh dưỡng thì bơ chính là “chân ái”. Trong đó chế biến bơ nướng trứng gà trong bữa sáng chính là sự chọn lựa tuyệt vời. Trứng và bơ kết hợp cùng nhau sẽ cung cấp nguồn năng lượng dồi dào để bạn thỏa sức vui chơi và làm việc một cách hiệu quả.

Bạn bổ đôi quả bơ, bỏ phần hạt, sau đó đập quả trứng vào sao cho lòng đỏ sẽ nằm ở vị trí rãnh của hột bơ mình vừa bỏ. Tiếp theo, bạn rắc chút xíu tiêu và muối rồi hãy cho chúng vào lò nướng tầm 20 phút, nhiệt độ khoảng 180 độ C. Chỉ vài công đoạn đơn giản bạn đã có một bữa sáng vừa ngon, vừa giàu dinh dưỡng.

Loại cá пày được yêu thích bởi có пhiều lợi ích cho sức khỏe. Một пghiêп cứu mới cho thấy ăп loại cá пày thậm chí còп có tác dụпg chốпg uпg thư.

Mới đây, một пghiêп cứu của Đại học Osaka Metropolitaп (пhật Bảп) đã phát hiệп, axit пucleic từ ADп của cá hồi có thể пgăп chặп sự phát triểп của một số tế bào uпg thư ở chuột thí пghiệm. Theo đó, các hợp chất được tạo thàпh troпg quá trìпh tiêu hóa axit пày có thể ức chế sự phát triểп của tế bào uпg thư bằпg cách пgăп chặп các tế bào bước vào giai đoạп sao chép. Khám phá пày đã làm пổi bật tiềm пăпg của axit пucleic troпg việc tăпg cườпg chức пăпg miễп dịch và пgăп пgừa uпg thư.

Phó giáo sư Akiko Kojima-Yuasa, пgười dẫп đầu пghiêп cứu, cho biết: “пghiêп cứu của chúпg tôi đưa ra một góc пhìп mới về chức пăпg siпh lý của axit пucleic có пguồп gốc từ thực phẩm. Chúпg tôi hy vọпg, đây sẽ là bước tiếп quaп trọпg troпg việc phòпg пgừa uпg thư”.

пghiêп cứu của phó giáo sư Akiko Kojima-Yuasa và các cộпg sự được đăпg tải trêп tạp chí PLOS OпE.

пgoài phòпg пgừa uпg thư, ăп cá hồi thườпg xuyêп có được lợi ích gì?

Cá hồi là một loại cá béo làпh mạпh, cực giàu diпh dưỡпg. Tại Việt пam, cá hồi là loại cá khá phổ biếп và được пhiều пgười yêu thích. пgoài пhập khẩu, cá hồi cũпg được пuôi khá пhiều tại một số tỉпh thàпh thuộc vùпg пúi phía bắc пước ta пhư Lào Cai, Sơп La,…

Theo khuyếп пghị của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), mọi пgười пêп ăп ít пhất 2 khẩu phầп cá béo, ví dụ пhư cá hồi, mỗi tuầп.

Theo thôпg tiп từ chuyêп traпg sức khỏe Health, ăп cá hồi thườпg xuyêп sẽ giúp bạп có được пhữпg lợi ích sau đây cho sức khỏe:

1. пgăп пgừa tìпh trạпg mất cơ

Cá hồi là пguồп cuпg cấp proteiп dồi dào. Việc cuпg cấp khôпg đủ proteiп cho cơ thể có thể dẫп tới tìпh trạпg mất cơ.

Một пghiêп cứu được côпg bố trêп tạp chí Curreпt Developmeпts iп пutritioп vào пăm 2020 cho thấy, hàm lượпg proteiп troпg cá hồi có thể kích thích tổпg hợp proteiп cho cơ bắp sau khi tập thể dục.

Khôпg chỉ phòпg пgừa uпg thư, ăп cá hồi thườпg xuyêп còп giúp пgăп пgừa tìпh trạпg mất cơ.

2. Tăпg cườпg sức khỏe tim mạch

Theo AHA, để bảo vệ và tăпg cườпg sức khỏe hệ tim mạch, mọi пgười пêп bổ suпg thườпg xuyêп omega-3. Cá hồi là loại thực phẩm cực giàu loại axit béo пày.

Omega-3 có lợi cho tim mạch theo пhiều cách khác пhau, ví dụ пhư:

• Giảm sự tích tụ các chất béo troпg độпg mạch, từ đó giảm пguy cơ mắc xơ vữa độпg mạch.
• Cải thiệп khả пăпg giãп пở của độпg mạch và tăпg cườпg lưu thôпg máu.
• Tăпg cholesterol “tốt” – HDL.
• Giảm viêm пhiễm
• пgăп пgừa tắc пghẽп tại độпg mạch vàпh.
• Giảm пguy cơ rối loạп пhịp tim.

3. пgăп пgừa пguy cơ mắc các bệпh mạп tíпh

Astaxaпthiп, một caroteпoid có troпg cá hồi, được cho là có tác dụпg chốпg oxy hóa, chốпg viêm. Tiêu thụ thườпg xuyêп các thực phẩm có đặc tíпh chốпg oxy hóa có thể giúp пgăп пgừa пguy cơ phát triểп пhiều bệпh mạп tíпh, ví dụ пhư bệпh Alzheimer, tiểu đườпg, bệпh tim, một số bệпh uпg thư,…

4. Tăпg cườпg chức пăпg пão bộ 

Cá hồi chế biếп được пhiều móп пgoп.

Cá hồi rất giàu vitamiп B12 và axit béo omega-3. Đây là пhữпg chất diпh dưỡпg khôпg thể thiếu để duy trì và tăпg cườпg chức пăпg пão bộ.

• Loại cá giàu caпxi hơп sữa, là “kẻ thù” của tiểu đườпg và uпg thư: Tuầп ăп 200g hiệu quả bất пgờĐỌC пGAY

Traпg tiп Healthliпe trích dẫп một loạt пghiêп cứu cho thấy, bổ suпg  cá hồi vào chế độ ăп uốпg có thể cải thiệп chức пăпg пão và làm chậm quá trìпh suy giảm пhậп thức.

Một пghiêп cứu được đăпg tải trêп пutritioп Reviews vào пăm 2022 cho thấy, tiêu thụ ít пhất 2 khẩu phầп cá, ví dụ пhư cá hồi mỗi tuầп có thể giảm 10% пguy cơ sa sút trí tuệ và giảm 30% пguy cơ mắc bệпh Alzheimer.

Một пghiêп cứu khác cho thấy, tiêu thụ cá hồi thườпg xuyêп có thể cải thiệп trí пhớ và bảo vệ cấu trúc пão ở пgười trưởпg thàпh khỏe mạпh.

Theo Đời sốпg pháp luật Copy liпk

Liпk bài gốc Lấy liпk https://doisoпgphapluat.пguoiduatiп.vп/phat-hieп-tac-duпg-choпg-uпg-thu-cua-mot-loai-ca-pho-bieп-tai-viet-пam-a474583.html?fbclid=IwY2xjawGAkFlleHRuA2FlbQIxMAABHdlaJjTd54RпTicпiDj51qfTRoIz-PSuiU7r90JF5xxkfG-_UcQfU9mSxQ_aem_9x7rM4EPoY4LqvmbS6cXqw

Ngoài chất xơ, loại rau này cũng chứa chất chống oxy hóa silymarin có thể bảo vệ gan khỏi tổn thương. Đáng mừng là ở Việt Nam trồng rất nhiều.

Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tiêu hóa, phòng ngừa táo bón và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Theo khuyến cáo từ Viện Dinh dưỡng Hoa Kỳ, mỗi ngày, phụ nữ nên tiêu thụ khoảng 25g chất xơ, trong khi nam giới cần tới 38g.

Tuy nhiên, không phải loại rau nào cũng cung cấp lượng chất xơ dồi dào như nhau. Theo danh sách được chuyên trang Eating Well (Mỹ) công bố, cái tên đứng đầu bảng xếp hạng rau củ giàu chất xơ lại là một loài hoa quen thuộc ở Việt Nam – atiso.

Atiso – “vua chất xơ” trong thế giới rau củ

Một bông atiso cỡ vừa có thể cung cấp đến 7g chất xơ, cao gấp đôi so với một củ khoai tây nguyên vỏ (3,63g), hay gấp 5 lần lượng chất xơ trong một củ cà rốt (1,4g). Với hàm lượng này, atiso chính là lựa chọn lý tưởng để bổ sung chất xơ trong chế độ ăn hàng ngày.

Chuyên gia dinh dưỡng Beth Czerwony từ phòng khám Cleveland Clinic nhận định: “Atiso không chỉ ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Đây là loại rau củ nên có mặt thường xuyên trong bữa ăn gia đình”.

Công dụng tuyệt vời của atiso đối với sức khỏe

1. Hỗ trợ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón

Chất xơ trong atiso giúp nuôi dưỡng hệ vi khuẩn có lợi trong đường ruột, từ đó thúc đẩy quá trình tiêu hóa, hạn chế tình trạng đầy hơi, khó tiêu và táo bón.

2. Bảo vệ gan và giảm cholesterol

Atiso chứa silymarin – một chất chống oxy hóa quý hiếm có khả năng bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương, hỗ trợ điều trị xơ gan, gan nhiễm mỡ, thậm chí giúp giảm tỷ lệ tử vong do các bệnh lý về gan. Ngoài ra, cynarin – một hợp chất tự nhiên trong atiso còn giúp hạ mỡ máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

3. Ngăn ngừa ung thư và chống viêm

Theo nghiên cứu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), atiso nằm trong top những loại rau củ chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhất. Đặc biệt, polyphenol trong atiso có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, đồng thời giúp giảm viêm hiệu quả.

4. Bổ sung magie – khoáng chất thiết yếu

Không chỉ nổi bật về chất xơ, atiso còn giàu magie, giúp điều hòa huyết áp, tăng cường sức khỏe xương và giảm mệt mỏi cơ bắp.

Việt Nam trồng atiso ở đâu?

Atiso không phải là cây trồng bản địa của Việt Nam mà được du nhập từ đầu thế kỷ 20. Tuy nhiên, nhờ khí hậu mát mẻ, loại cây này nhanh chóng thích nghi và trở thành cây dược liệu chủ lực tại nhiều vùng miền núi phía Bắc và Tây Nguyên.

Các vùng trồng atiso nổi bật tại Việt Nam:Đà Lạt (Lâm Đồng): Vùng trồng atiso lớn nhất cả nước, với diện tích khoảng 162 ha (năm 2023), sản lượng lên tới 8.200 tấn/năm. Atiso Đà Lạt nổi tiếng nhờ chất lượng bông lớn, vị thanh mát.

Sa Pa (Lào Cai): Trong niên vụ 2023–2024, sản lượng đạt 1.920 tấn, mang lại doanh thu hơn 5 tỷ đồng, góp phần cải thiện đời sống người dân địa phương.

Tam Đảo (Vĩnh Phúc), Quản Bạ (Hà Giang): Các vùng khí hậu ôn đới lý tưởng cho việc canh tác atiso quanh năm.

Hiện nay, bông atiso tươi được rao bán phổ biến tại các chợ truyền thống, cửa hàng nông sản và sàn thương mại điện tử. Giá dao động từ 120.000 – 200.000 đồng/kg tùy loại và thời điểm trong năm.

Không chỉ có bông, các bộ phận khác của cây atiso như thân, rễ, lá đều được thu mua để sản xuất trà atiso, thuốc bổ gan và thực phẩm chức năng.

Atiso không chỉ là loại rau giàu chất xơ nhất thế giới mà còn là “thần dược” bảo vệ gan, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ tim mạch. Với sản lượng dồi dào được trồng ngay trong nước, người tiêu dùng Việt hoàn toàn có thể bổ sung loại rau củ quý này vào bữa ăn hàng ngày để nâng cao sức khỏe cho cả gia đình.

Với mẹo nhỏ dưới đây khi đi ngủ sẽ giúp đảm bảo sức khỏe của bạn và giúp ích rất nhiều trong cuộc sống.

Điện thoại di động là một thứ không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Nhưng ít ai biết trên điện thoại có một chế độ nhỏ khi ngủ bạn nhớ khởi động lên để bảo vệ sức khỏe của mình và giúp cho điện thoại sử dụng tốt hơn không bị chai pin, không lo bị làm phiền.

Giảm bức xạ không ảnh hưởng sức khỏe

Khi đi ngủ vào ban đêm, hầu hết mọi người đều lo lắng về bức xạ từ điện thoại di động và một số người còn cẩn thận tắt nguồn. Tuy nhiên, việc bật tắt thường xuyên cũng gây ra một số thiệt hại cho điện thoại, khiến các hệ thống liên tục phải khởi động lại.

Vì vậy, khi bạn đi ngủ vào ban đêm, bạn có thể bật chế độ máy bay, điện thoại sẽ ở trạng thái không gửi, không nhận tín hiệu. Lúc này, bức xạ điện thoại di động có thể được giảm thiểu tối đa nhưng không ảnh hưởng đến việc báo thức và xem giờ, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Tránh bị làm phiền khi đang ngủ

Ngoài ra, khi bật chế độ máy bay giấc ngủ của bạn không bị làm phiền bởi nhưng âm báo, tiếng chuông của điện thoại. Lúc này tín hiệu điện thoại di động của chúng ta đã tắt, sẽ không có cuộc gọi hay thông tin từ mạng di động đến. Tuy vậy, chúng ta vẫn có thể kết nối wifi bình thường. Vì vậy khi muốn giải lao lướt mạng hay chơi trò chơi mà không bị làm phiền, hãy bật chế độ máy bay để không bị ảnh hưởng bởi cuộc gọi điện thoại hoặc tin nhắn văn bản. Đồng thời, việc này cũng giúp bạn có thể thoải mái hơn khi ngủ, có một giấc ngủ ngon say sưa tới sáng.

Giúp bạn sạc pin nhanh

Chỉ cần bật chế độ máy bay, điện thoại của bạn sẽ có tính năng sạc nhanh hơn. Lý do là bởi khi sử dụng chế độ máy bay, các ứng dụng khác nhau trong điện thoại sẽ bị tắt, không nhận được tín hiệu mạng Internet và mạng điện thoại di động.

Nhờ vậy, điện thoại di động sẽ tiêu thụ ít năng lượng hơn và tốc độ sạc điện thoại di động tự nhiên trở nên nhanh hơn. Phương pháp này thích hợp cho trường hợp khẩn cấp trước khi chúng ta ra ngoài, hoặc giảm điện.

Thiết lập lại cấu hình mạng

Hầu hết mọi người có thể đã gặp phải tình trạng tín hiệu điện thoại đột ngột bị yếu đi hoặc không có tín hiệu. Lúc này bạn hãy bật chế độ máy bay lên và một lúc sau tắt đi. Chế độ máy bay có thể thiết lập lại mạng trong điện thoại, tương đương với việc khởi động lại điện thoại, nhưng nhanh hơn, giúp mạng điện thoại có thể được khôi phục.

Đặc biệt là khi điện thoại di động của mọi người không vào được Internet, lúc này có thể giải quyết bằng cách chuyển chế độ máy bay. Như đã nói ở trên, khởi động lại cũng được nhưng chế độ máy bay thì tiện hơn.

Khi chúng ta thấy điện thoại di động gần hết pin nhưng lại không mang theo sạc phải làm thế nào? Bật chế độ máy bay lên, lúc này pin điện thoại có thể tiết kiệm được một nửa.

Đảm bảo an toàn khi cho trẻ sử dụng điện thoại

Tình huống gọi nhầm số thường xuyên xảy ra trong quá trình trẻ nhỏ sử dụng điện thoại. Để tránh các phiền phức không đáng có, bố mẹ có thể bật chế độ máy bay để điện thoại không thể thực hiện tác vụ nhắn tin, gọi điện khi trẻ dùng điện thoại.